Για την εξέλιξη του συριακού και το YPG επ’ αφορμής του Αφρίν

Teo Cubanos για το avantgarde

{Τα παρακάτω δεν διαλέγονται με τις «κομμουναλιστικές» και «επαναστατικές» παραισθήσεις  δυτικών αριστερών και αναρχικών φίλων του YPG, πόσο μάλλον με τις εντελώς εκτός τόπου και χρόνου και πλέον γραφικές αφηγήσεις των φίλων της “συριακής επανάστασης”. Ούτε με τα αταβιστικά θεωρητικά σχήματα που βλέπουν δύο ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα, Ρώσικους, Ιρανικούς, Χεζμπολαχικούς -και δεν συμμαζεύεται- ιμπεριαλισμούς. Αφορούν ανθρώπους που στοιχειωδώς κατανοούν τι συμβαίνει γύρω τους και δεν ζουν σε αχαλίνωτες φαντασιώσεις.}

Η τούρκικη επιχείρηση στο Αφρίν δεν είναι η πρώτη εισβολή της Τουρκίας σε συριακό έδαφος. Η πρώτη ήταν η «ασπίδα του Ευφράτη» που ξεκίνησε το καλοκαίρι του ’16 και τελείωσε την περσινή άνοιξη. Η επιχείρηση αυτή ξεκίνησε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν. Η επιχείρηση αυτή είχε ως βιτρίνα την εκδίωξη του ΙΣΙΣ απο την Βόρεια Συρία. Στην πραγματικότητα ο ΙΣΙΣ παρέδωσε εν πολλοίς τη σκυτάλη στην Τουρκία στο τμήμα των βορείων συνόρων της Συρίας που έλεγχε, και πιθανότατα μπόλικοι απο δαύτους απλά βγάλαν την φανέλα του ΙΣΙΣ και φόρεσαν αυτήν του «υποστηριζόμενου απο την Τουρκία FSA». Ένας απ’ τους βασικούς ωστόσο σκόπους της επιχείρησης ήταν η ακύρωση της προοπτικής ενοποίησης από το YPG του καντονιού της Ροζάβα με αυτό του Αφρίν. Τον σκοπό αυτόν τον πέτυχε καταλαμβάνοντας τα ενδιάμεσα εδάφη τα οποία και ελέγχει μέχρι σήμερα. Η υπόθεση της ενοποίησης των καντονιών της Ροζάβα και του Αφρίν είναι μια τελειωμένη ιστορία από πέρσι την άνοιξη.

Το YPG το γνωρίζει πολύ καλά αυτό και αναπροσάρμοσε ουσιαστικά τις φιλοδοξίες του στην -υπό αμερικανική στήριξη- συγκρότηση ενός de facto κράτους ή «κράτους εν κράτει» ανατολικά του Ευφράτη, συμμετέχοντας εν τέλει (ενώ ήταν αρχικά διστακτικό) στην επιχείρηση «Οργή του Ευφράτη» με αμερικανική προτροπή/προσταγή/διοίκηση/εξοπλισμό κλπ, προφανώς αντιλαμβανόμενο αυτήν την υπόθεση ως «αντισταθμιστικό όφελος» απέναντι στην ήττα της προοπτικής μιας ενιαίας περιοχής ελεγχόμενης απο το YPG στη βόρεια Συρία και τα συριοτουρκικά σύνορα. Συμμετείχε σε μια επιχείρηση που δεν εξυπηρετούσε κάποια «κούρδικη υπόθεση» (δεν υπάρχουν Κούρδοι στη Ράκκα, το Deir Er Zor κλπ) ως “πεζικό” των ΗΠΑ και αυτόν τον ρόλο επιλέγει να κρατήσει προς ώρας παρά την πτώση του Αφρίν.

Το YPG παρέδωσε το Αφρίν γιατί δεν μπορούσε να το υπερασπιστεί και υποχώρησε προς το Manbij και τη Ροζάβα. Δεν μπορούσε να το υπερασπιστεί γιατί αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς αεροπορική κάλυψη. Οι Αμερικάνοι πάτρωνες του YPG και του SDF, δεν επρόκειτο να προσφέρουν τέτοια κάλυψη συγκρουόμενοι με την Τουρκία για το Αφρίν. Δεν έχει κανένα ιδιαίτερο στρατηγικό ενδιαφέρον το Αφρίν για τις ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι έχουν παρατάξει τα οχήματα και τις σημαίες τους στο Manbij, στέλνοντας ανοιχτότατα το μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση για το που βάζουν το «όριο». Όριο που παρά τους λεονταρισμούς του, ο Ερντογάν το σεβάστηκε ανόρεχτα κατά την προηγούμενη εισβολή του στη Συρία, με αντάλλαγμα ένα «μασκάρεμα» που έλεγε ότι το YPG θα φύγει απο το Manbij και η τοπική διοίκηση θα περάσει στα μη κουρδικά στοιχεία του SDF και τους ντόπιους.

Το βασικό στρατηγικό ενδιαφέρον των ΗΠΑ σ αυτήν την φάση του πολέμου (που ο στόχος της αλλαγής καθεστώτος μέσω της ισλαμιστικής εξέγερσης έχει προς ώρας ηττηθεί στο πεδίο της μάχης – αν και όχι οριστικά) είναι η κατοχή των εδαφών της Συρίας ανατολικά του Ευφράτη (με το Manbij ως προκεχωρημένο φυλάκιο στα δυτικά του ποταμού). Το YPG/SDF ειναι το πεζικό των ΗΠΑ σ αυτήν την ιστορία. Το YPG επέλεξε (προς ώρας τουλάχιστον) να συνεχίσει να παίζει αυτόν τον ρόλο αντί να τον απεκδυθεί, να αλλάξει τις συμμαχίες του και να σώσει το Αφρίν μέσω μιας συμφωνίας με την συριακή κυβέρνηση και την Ρωσία, που θα του προσέφερε την αναγκαία αεροπορική κάλυψη.

Η Συριακή κυβέρνηση και η Ρωσία «εκβίασαν» μια τέτοια μεταστροφή του YPG μέσω του Αφρίν αλλά το YPG επέλεξε να παραμείνει «αμερικανικό». Και μ αυτό το δεδομένο η κυβέρνηση και οι Ρώσοι δεν είχαν κανέναν λόγο να δώσουν αεροπορική κάλυψη σ’ έναν proxy army των ΗΠΑ εφόσον επιλέγει να συνεχίσει να είναι τέτοιος. Αντιθέτως σ’ αυτήν την φάση προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την «ένταση» που υπάρχει στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ. Το πόσο «βάθος» και αποτελέσματα μπορεί να έχει αυτός ο «ελιγμός» μένει να φανεί. Οι συνεχιζόμενες πάντως υποκριτικές καταγγελίες του YPG προς τη συριακή κυβέρνηση και τη Ρωσία για την πτώση του Αφρίν δεν έχουν ουσιαστικά κανέναν άλλο «λειτουργικό» ρόλο παρά αυτόν της δήλωσης προθέσεων εκ μέρους του YPG για διατήρηση της συμμαχίας του με τις ΗΠΑ.

Δυνάμεις του Συριακού Στρατού έχουν όντως αψιμαχίες με τους υποστηριζόμενους απ τους Τούρκους κατσαπλιάδες του FSA προκειμένου να μην αποπειραθούν να συνεχίσουν την πορεία τους νοτιότερα προς τις κυρίως θέσεις του SAA. Mπορεί να συμμετέχουν και κάποιοι του YPG ή «κούρδικη νεολαία» σ’ αυτές. Άλλωστε το YPG δήλωσε οτι θα συνεχίσει τον αγώνα στο Αφρίν με «ανταρτοπόλεμο». Αυτό δεν σηματοδοτεί καμία προσχώρηση του YPG στον “’Αξονα της Αντίστασης”.

Το αρχικό σχέδιο της αλλαγής καθεστώτος μέσω ισλαμιστικής εξέγερσης χρηματοδοτούμενης από τις ΗΠΑ και τους ντόπιους συμμάχους (Τουρκία, Σαουδαραβία κλπ) προς ώρας απέτυχε, παρότι οι ιμπεριαλοτζιχαντιστές παραμένουν ακόμα ένα πιόνι στην σκακιέρα. Το εφεδρικό σχέδιο αφορά την διάσπαση της Συρίας, την αποκοπή εδαφών απο τον έλεγχο της και τον οικονομικοπολιτικό στραγγαλισμό της μέσω ενός κούρδικου ή/και σουνιτικού κράτους ή «κράτους εν κράτει». Σ’ αυτό το σχέδιο επένδυσε σταδιάκα αλλά ανοιχτά το YPG και σ’ αυτό εξακολουθεί να είναι «στρατολογημένο».

Τα “στρατόπεδα” εξακολουθούν να παραμένουν τα ίδια. Από τη μια ο Συριακός Στρατός με τους συμμάχους του (Χεζμπολάχ, Ιράν, Ρωσία) και από την άλλη η Αυτοκρατορία με επικεφαλής τις ΗΠΑ, με αρωγούς τα σύμμαχα κράτη των Αμερικανών και «πεζικό» το SDF και τους FSA/τζιχαντιστές. Τόσο η Τουρκία όσο και το YPG (προς ώρας τουλάχιστον) είναι στην πραγματικότητα στο αντίπαλο στρατόπεδο απ’ τον Άξονα της Αντίστασης. Το αντίπαλο στρατόπεδο είχε εξαρχής αντιθέσεις στο εσωτερικό του, ήδη από την πρώτη φάση, οι οποίες οξύνθηκαν όταν ενεργοποιήθηκε σε πρώτο πλάνο το εφεδρικό σχέδιο (μετά την απελευθέρωση του Χαλεπίου που σηματοδότησε την ήττα του σχεδίου αλλαγής καθεστώτος μέσω ισλαμιστικής εξέγερσης) και ενέπλεξε ενεργητικά με αμερικανική πρωτοβουλία το (μέχρι τότε «τριτοδρομικό») YPG ως σημαντικό παίκτη του εφεδρικού σχεδίου.

Οι ΗΠΑ δηλώνουν ανοιχτά και σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να αποχωρήσουν από τα ανατολικά του Ευφράτη, όπου ήδη έχουν μερικές χιλιάδες πεζοναύτες, ειδικοδυναμίτες, στρατιωτικά οχήματα κλπ λειτουργώντας πλέον σχεδόν ανοιχτά ως δύναμη κατοχής (με φύλλο συκής την καταπολέμηση του ΙΣΙΣ). Το πεζικό τους σ αυτήν την ιστορία εξακολουθεί να είναι το YPG/SDF.

Στα τέλη Φλεβάρη και τις αρχές Μάρτη ο Αμερικάνος στρατηγός Joseph Votel -διοικητής της CENTCOM (της Διοίκησης Μάχης του Αμερικανικού στρατού με τομέα ευθύνης την Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία και Βόρεια Αφρική) κατέθεσε την έκθεσή του στις αρμόδιες επιτροπές της αμερικανικής Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων. Είναι η περίοδος που κατατίθεται και συζητείται ο προϋπολογισμός του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας. Ο Votel στην έκθεσή του λέει μεταξύ άλλων: “Στην Συρία ο εξοπλισμός και οι προμήθειες που παρείχε το CTEF στη Vetted Syrian Opposition (VSO) σαν το SDF ήταν ουσιαστικής σημασίας στην επιτυχία τους εναντίον του ΙΣΙΣ”. Το CTEF είναι το Counter- Islamic State of Iraq And Syria Train And Equip Fund, δηλαδή το κονδύλι του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας που αφορά την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό “Εγκεκριμένης Συριακής Αντιπολίτευσης (VSO)” στην “μάχη κατά του ΙΣΙΣ”. Το SDF είναι επισήμως πλέον ο βασικός κορμός αυτής της “vetted” αντιπολίτευσης όπως αναφέρει ο καθ’ ύλην αρμόδιος Αμερικάνος αρχικαραβανάς και συνεπακόλουθα βασικός αποδέκτης του σχετικού κονδυλίου. Το κονδύλι αυτό στον προϋπολογισμό του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας για το οικονομικό έτος 2019 που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φλεβάρη, προβλέπει 300 εκατομμύρια δολάρια  για τις ανάγκες της “VSO” στη Συρία – δλδ κυρίως για το SDF.  Το ποσό αυτό αφορά όπλα, πυρομαχικά, οχήματα, έξοδα διαβίωσης, μεταφοράς και εγκαταστάσεων, καθώς και “επιχειρησιακής υποστήριξης” που αφορά την καταβολή μηνιαίων μισθών της τάξης 200 με 400 δολαρίων σε 10.000 “προσωπικό της VSO” στη Συρία. Τα παραπάνω δεν είναι τίποτα κρατικά μυστικά. Αντιθέτως συζητιούνται ανοιχτά σε Κούρδικα ΜΜΕ. Ο Κούρδος το χει τούμπανο και μεις κρυφό «καμάρι»…

 Όσον αφορά την στρατιωτική δράση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη Συρία, ο Votel μεταξύ άλλων λέει: “Η επέμβαση της Συμμαχίας και περιφερειακών δυνάμεων στη συριακή σύγκρουση έχει μπλοκάρει τη δυνατότητα του Άσαντ να ανακαταλάβει σημαντικά τμήματα της βόρειας Συρίας και έχει ενισχύσει μαχητές της αντιπολίτευσης και εξτρεμιστικές οργανώσεις σ’ όλη τη χώρα να συνεχίζουν να θέτουν σε δοκιμασία τον έλεγχο του καθεστώτος”.

Το με ποιο ακριβώς σχέδιο θα επιχειρήσουν να συμβιβάσουν την ανίατη δυσανεξία του τουρκικού κράτους για το PKK, με την επιδίωξη τους να διατηρήσουν υπό την κατοχή/έλεγχο τους τα εδάφη ανατολικά του Ευφράτη (που αυτή τη στιγμή κατέχουν μέσω του SDF) είναι κάτι που μένει να φανεί το επόμενο διάστημα. Ο πρώτος κρίκος σ’ αυτό είναι το πως θα εξελιχθεί η ιστορία με τους ανανεωμένους λεονταρισμούς του Ερντογάν για το Manbij (όπου εδώ και καιρό χωρίς προσχήματα κυκλοφορούν οι Αμερικάνοι καραβανάδες και οι αμερικανικές σημαίες σε στρατιωτικά οχήματα δίπλα στις σημαίες του SDF) και πως θα εξελιχθεί συνολικά το μέλλον του YPG/PYD ως βασικού πολιτικοστρατιωτικού “εκπροσώπου” του κούρδικου στοιχείου στη Συρία. Ο διορισμός του Bolton απ’ τον Τραμπ δεν προοιωνίζει καλά πράγματα για το YPG. Και η Τουρκία (παρά τις ιδιαιτέρως τεταμένες σχέσεις και τις τρέχουσες «ανταποδοτικές συναλλαγές» της με τη Ρωσία) είναι πολύ στρατηγικός σύμμαχος της Αυτοκρατορίας για να αφεθεί “έτσι απλά” να αλλάξει γεωστρατηγικό προσανατολισμό (αν υποθέσουμε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εξεταστεί ως οψιόν δράσης από την Τουρκία «στα γεμάτα»- πράγμα πολύ αμφίβολο).

Μπορεί η ηγεσία του YPG ήδη από πέρσι να γνώριζε στην πραγματικότητα οτι όπως εξελίσσονταν τα πράγματα δεν θα μπορούσε να ενώσει το Αφρίν με τη Ροζάβα (και άρα εν τέλει δεν θα μπορούσε και να κρατήσει ενα απομονωμένο Αφρίν) αλλά όσο να ναι μια κρυάδα την παίρνεις όταν από θεωρία γίνεται πράξη. Το πώς θα ζυγίσει όλες τις εξελίξεις και γενικά ποιο θα είναι το συγκεκριμένο «course of action» που θα επιλεγεί από τους διάφορους “παίκτες”, προεξάρχουσας της Αμερικής, μένει να φανεί. Οι αντιθέσεις και τα ιδιαίτερα συμφέροντα και επιδιώξεις στο εσωτερικό του αντιπάλου στρατοπέδου, και ειδικά μεταξύ Τουρκίας, YPG/PYD και ΗΠΑ μπορεί να αποτελέσουν κλειδί για την εξέλιξη της ιστορίας. Θα μπορούσαν θεωρητικώς ακόμα και να οδηγήσουν το YPG στις τάξεις του Άξονα της Αντίστασης.

Παρά την παλαιώθεν συμπάθεια λόγω της ιστορίας και του «προσήμου» που έφερε ο αγώνας δεκαετιών των Κούρδων και του PKK απέναντι στο τούρκικο κράτος – κανείς πρέπει να κρατά μικρό καλάθι για τις επιλογές που θα κάνουν στη Συρία. Σε κάθε περίπτωση, προς ώρας και στην πράξη, το YPG εξακολουθεί να λειτουργεί ως proxy army του ιμπεριαλισμού ανατολικά του Ευφράτη.