Κριμαία, Ρωσία και ιμπεριαλιστική ηγεμονία (Α’ μέρος)

Κ.Μαραγκός για το Avantgarde

Η Ρωσία επιτίθεται και η Δύση την χαζεύει;

Όσο τα γεγονότα τρέχουν στην Ουκρανία, τόσο η Αριστερά βυθίζεται στην αμηχανία και στις αντιφάσεις της. Ήδη τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος είναι γνωστά εδώ και 5 μέρες και δεν έχει δει ακόμα το φως της δημοσιότητας καμία άποψη σχετικά με την «προσάρτηση» της Κριμαίας στη Ρωσία. Λοιπόν σύντροφοι τι γίνεται; Έχουμε εδώ μια ρώσικη «κλασσική ιμπεριαλιστική επέμβαση» ή ο κριμαϊκός λαός διεκδικεί δικαίως το δικαίωμα στον εθνικό του προσδιορισμό ακόμα και μέχρι τον κρατικό αποχωρισμό και την ένωσή του με τη Ρωσία; Μήπως είναι καιρός ορισμένοι να απαντήσουν στα σοβαρά, ή νομίζουν ότι φτιάχνουν χαρακτήρα παριστάνοντας του Κινέζους;

Αυτά βεβαίως αφορούν την εγχώρια, γιατί η κοσμοπολίτικη αριστερά της ΕΕ είναι αρκετά καθαρή: «Είναι γεγονός ότι η τύχη της Ουκρανίας είναι πολύ λιγότερο σημαντική στα μάτια του δυτικού ιμπεριαλισμού από ότι είναι σε εκείνα του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Το σύνθημα “Ούτε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, ούτε Μόσχα» είναι χρήσιμο και θεμιτό, αλλά με την προϋπόθεση να μην ξεχνάμε ότι στην πραγματικότητα σήμερα είναι η Ρωσία η οποία επιτίθεται και καταλαμβάνει την Ουκρανία»[1]. (Πηγή) Αυτά διαβάζουμε από την ιστοσελίδα του ΝPA στη Γαλλία, τρίβoντας για πολλοστή φορά τα μάτια μας. Μάλιστα η εν λόγω οργάνωση εγκαλεί τον Ολάντ ότι παρ’ όλη την «επιθετικότητα των Ρώσων», η Γαλλία θα παραδώσει 2 πολεμικά πλοία -που φέρουν ελικόπτερα- αξίας 1,2 εκ. ευρώ. Προφανώς ο Όλαντ θα έπρεπε να σηκώσει το ανάστημά του κατά του ιμπεριαλιστή Πούτιν. Αλλά τι να κάνεις, «η Ουκρανία έχει παραδοθεί αμαχητί από τον δυτικό στο ρώσικο ιμπεριαλισμό». Πράγματι σύντροφοι εμείς οι υπήκοοι του δυτικού ιμπεριαλισμού ζούμε μια ανείπωτη τραγωδία. Ο ιμπεριαλισμός μας, τα έχει παίξει εντελώς, αντί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να δώσει ένα μάθημα στη ρώσικη ολιγαρχία. Εξάλλου η ιεράρχηση έχει πλέον αλλάξει. Καλά τα «ούτε με τον έναν ούτε με τον άλλο», αλλά αυτή τη στιγμή «η Ρωσία είναι αυτή που επιτίθεται». Δεν πέρασαν εντούτοις 3-4 μέρες και το NPA έπεσε ξανά έξω στις προβλέψεις του. «Την Πέμπτη ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Ζαν-Ιβ Λεντριάν επισήμανε ότι η απόφαση για το αν θα προχωρήσει η πώληση των δύο πολεμικών πλοίων στη Μόσχα δεν θα ληφθεί πριν από τον Οκτώβριο».[2] (Πηγή: Startv 21/3). Τι λέτε σύντροφοι, η Γαλλία είναι τώρα σε καλό δρόμο;

Παρομοίως στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται μια ακόμα ανάλυση που συναντάμε αυτή τη φορά στον εγχώριο αριστερό κυβερνοχώρο. «Από την πλευρά τους οι ιμπεριαλιστικές ΗΠΑ δεν έχουν κάποια ζωτικό συμφέρον στην Ουκρανία. Αυτό που μόνο θέλουν είναι να επιφέρουν ένα χτύπημα στη Ρωσία και να βγάλουν την Ουκρανία από τη σφαίρα επιρροής της… ΟΙ ΗΠΑ επιδιώκουν να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ… Η καπιταλιστική Ρωσία όμως αντίθετα, έχει ζωτικά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα στην Ουκρανία και γι’ αυτό την βλέπουμε να επιδεικνύει μια κλασσική ιμπεριαλιστική επιθετικότητα… Αυτό που βλέπουμε τώρα να συμβαίνει στην Ουκρανία είναι τη Ρωσία να προβαίνει αργά, αλλά σταθερά στην προσάρτηση ενός μεγάλου τμήματος της Αν. Ουκρανίας και από την άλλη πλευρά, την ιμπεριαλιστική Δύση να αντιδρά αμήχανα».[3] (Πηγή: Κομμ.Τάση Σύριζα)

Αμήχανα; Βέβαια τα χει χαμένα από την ρώσικη «επιθετικότητα» η καημένη. Μήπως να τη βοηθήσουμε λιγάκι; Υποθέτουμε λοιπόν ότι η Δύση έμπλεξε στα δίκτυα της Ρωσίας απλά για ένα βίτσιο. Θέλουν την Ουκρανία… για να μην την έχει η Ρωσία. Και γι’ αυτό επιδιώκουν να την εντάξουν και στο ΝΑΤΟ. Μα αυτό από μόνο του σημαίνει ότι έχουν ζωτικό ενδιαφέρον. Αλλιώς ποιος ο λόγος να τη διεκδικούν; Επομένως πού θέλει να καταλήξει ο συγγραφεύς ύστερα από όλες αυτές τις χωρίς λογικό ειρμό σκέψεις; Μήπως ότι οι δυτικοί δεν την διεκδικούν στα σοβαρά και στο τέλος θα υποχωρήσουν μπροστά στο πιο σημαντικό ζωτικό ενδιαφέρον των Ρώσων; Άρα τι να περιμένουμε μετά από αυτή την ανάλυση; Προφανώς ότι η άκρως ενδιαφέρουσα για το ρώσικο ιμπεριαλισμό Ουκρανία θα πέσει στα χέρια του, οσονούπω. Επομένως εμείς θα μπορούμε μαζί με τη Δύση «μας» -αφού σχολιάσουμε την αμηχανία της- να καταγγείλουμε τη ρώσικη επιθετικότητα. Χωρίς αμφιβολία ο κακός της υπόθεσης συνεχίζει να είναι αυτός που ήταν και επί Μαϊντάν: η φιλορώσικη ολιγαρχία και η επιμονή του Πούτιν να αρπάξει την Ουκρανία στη δική του σφαίρα επιρροής. Και μέχρι τώρα που ήταν η Ουκρανία; Σύμφωνα με την κυρίαρχη αφήγηση η Ουκρανία είχε απαχθεί από τον Πούτιν και μόλις πριν ένα μήνα απελευθερώθηκε (από την Μαϊντάν; από τους φασίστες; ή κι από τους δύο μαζί;) για να στραφεί προς τη Δύση. Αν είναι έτσι τότε η επιθετική κίνηση γίνεται από τις φιλοδυτικές δυνάμεις και οι φιλορώσικες προσπαθούν να μαζέψουν τα συντρίμμια τους.

Στην πραγματικότητα η Ουκρανία δεν ανήκε ξεκάθαρα σε καμία σφαίρα επιρροής. Οι οικονομικές της δοσοληψίες όπως και οι διαφορετικοί προσανατολισμοί της ανατολικής και της δυτικής της πλευράς ήταν πάντα μοιρασμένες. Η διαδοχή φιλοδυτικών και φιλορωσικών κυβερνήσεων αντανακλά αυτή ακριβώς την πραγματικότητα. Εκτός κι αν θεωρήσουμε ότι κάθε κυβερνητική αλλαγή σηματοδοτούσε και μια ανάλογη γεωστρατηγική στροφή. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτός που εδώ και δυο χρόνια προωθούσε τη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ δεν ήταν η αντιπολίτευση που σήμερα είναι κυβέρνηση αλλά ο ίδιος ο Γιανουκόβιτς, πιστεύοντας ότι η Ουκρανία θα κουβαλάει επ’ άπειρον δύο καρπούζια σε μια μασχάλη. Στο βαθμό που η Ουκρανία δεν θα μπορούσε να γίνει μια νέα Ελβετία αυτή η ουδετερότητα δεν ωφελούσε σε τίποτα την καπιταλιστική της ωρίμανση. Κάποτε έπρεπε να αποφασίσει. Και οι δυτικόφιλες δυνάμεις αυτή τη φορά μαζί με τους φασίστες επιχειρούν το τελικό ξεκαθάρισμα. Αυτοί είναι που θέλουν ολόκληρη την Ουκρανία ενταγμένη στο δυτικό ηγεμονικό ιμπεριαλισμό βάζοντας και το τελευταίο καρφί στις μοιρασιές. Καμία λοιπόν αμηχανία στη Δύση. Αυτοί που αιφνιδιάστηκαν ήταν οι Ρώσοι της Ουκρανίας και μαζί τους η «μητέρα πατρίδα» του Πούτιν. Η απόσχιση της Κριμαίας δεν είναι μια επιθετική αλλά μια καθαρά αμυντική ενέργεια, μόνο και μόνο για να σωθεί το γόητρο του λαβωμένου ρώσικου εθνικισμού. Έξαλλου για ποια επιθετική κίνηση μιλάμε; Υπάρχει ιμπεριαλισμός που ζητάει την άδεια κάποιου δημοψηφίσματος για να εισβάλει κάπου; Δεν υπάρχει καμιά εισβολή και όποιος μιλάει για εισβολή απλά παπαγαλίζει την προπαγάνδα του Λευκού Οίκου, της Κομισιόν και των φασιστών του Κιέβου.

Μήπως ορισμένοι έχουν χάσει τη σειρά των γεγονότων; Μήπως ο κόσμος που μας δείχνουν υπάρχει μόνο στη φαντασία τους; Και μήπως στο τέλος αναμασάνε τα επιχειρήματα της «πορτοκαλί» και τώρα φασιστικής αντίδρασης, με σπόνσορα την ΕΕ και τις ΗΠΑ, βάζοντας και ένα αριστερό κερασάκι; Και στο τέλος-τέλος θεωρούν ότι το σημαντικό δεν είναι η ημιφασιστική κυβέρνηση του Κιέβου, δεν είναι ότι η Αριστερά βρίσκεται στην παρανομία και τα μέλη της εκτεθειμένα στο πογκρόμ των φασιστών, δεν είναι το καθεστώς απαρτχάιντ που επιβάλλεται στην Ουκρανία, δεν είναι ότι η ΕΕ -και οι ΗΠΑ- εγκαινιάζουν ανοιχτά νέες πολιτικές κουμπαριές που είχαμε ξεχάσει τα τελευταία 70 χρόνια; Όχι, μας λένε, τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αλήθεια, οι φασίστες σε γκάλοπ δεν παίρνουν ούτε 4%. Θαυμάσια λοιπόν να μην ανησυχούμε, ας ασχοληθούμε με το πραγματικό πρόβλημα που είναι, ποιος άλλος, ο «ρώσικος ιμπεριαλισμός».

Ας προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα.

Μα όντως δεν ενδιαφέρεται ο δυτικός ιμπεριαλισμός για την Ουκρανία;

Διαβάζοντας την παραπάνω άποψη, που για να μην αδικούμε τους συντρόφους είναι κοινή για πολλές ακόμα διεθνείς ομαδοποιήσεις του ευρωτροτσκισμού, το συμπέρασμα είναι ότι όλα όσα συμβαίνουν εδώ και 4 μήνες δεν απασχολούν σοβαρά το δυτικό ιμπεριαλισμό. Πραγματικά χρειάζεται κανείς πολύ γερό στομάχι για να αναγκάζεται να επιχειρηματολογήσει πάνω σε μια τέτοια διαπίστωση. Αν πράγματι είναι έτσι, τότε προς τι όλη αυτή η υστερική αντίδραση της Δύσης, όταν ο Γιανουκόβιτς αποφάσισε να μην υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ τον περασμένο Νοέμβρη; Γιατί έπρεπε να στρατοπεδεύσουν στην Euromaidan, στελέχη του αμερικανικού κογκρέσου, γιατί στα τηλέφωνα οι εκπρόσωποι της αμερικανικής κυβέρνησης σχεδόν βρίζοντας απαιτούσαν συγκεκριμένα πρόσωπα στην κυβέρνηση στη μετά Γιανουκόβιτς εποχή; Αν όντως θεωρούσαν χαμένη την Ουκρανία γιατί να ρισκάρουν ένα εξευτελισμό από τον Πούτιν, βάζοντας ταυτόχρονα σε δοκιμασία το παγκόσμιο γόητρό τους; Έχει η δύση κάποιο σχεδιασμό για την Ουκρανία ή απλώς κάποιοι τυχάρπαστοι παίζουν στα ζάρια τη γεωστρατηγική της;

Η Ουκρανία είναι τελικά όπως μαθαίναμε μέχρι πρότινος πεδίο γεωπολιτικών «ενδοϊμπεριαλιστικών» ανταγωνισμών, ή ούτε αυτό τελικά αληθεύει; Είναι προφανές ότι στις αναλύσεις αυτές δεν υπάρχει καμία λογική συνέπεια. Και αυτό οφείλεται στην εμμονή του ευρωτροτσκισμού να μην κάνει την αυτοκριτική του για το Euromaidan που ανέτρεψε τον Γιανουκόβιτς. Όσο ο τελευταίος παρέμενε πρόεδρος τα πράγματα ήταν κάπως πιο απλά. Στην κριτική ότι υποστηρίζει αυτό το κίνημα όταν στην ηγεσία του βρίσκονται φασίστες, η Αριστερά αυτή απαντούσε: «μην ανησυχείτε είναι ένα γνήσιο μαζικό κίνημα από τα κάτω, που οι ακροδεξιοί αποκτούν επιρροή λόγω της έλλειψης Αριστεράς. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε εκεί να το προσανατολίσουμε σωστά. Ταυτόχρονα η ανατροπή του Γιανουκόβιτς από τη δεξιά και ακροδεξιά αντιπολίτευση δεν είναι και τόσο κακό γιατί και αυτός είναι το ίδιο ακροδεξιός και νεοφιλελεύθερος». Πρόκειται, μας έλεγαν, για μα ενδοαστική στο φόντο μιας ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης, με το Euromaidan να είναι -όχι ο δούρειος ίππος αλλά- ένας τρίτος πόλος που σήμερα ανατρέπει τον Γιανουκόβιτς και αύριο θα καταλάβει τι είναι και η αντιπολίτευση (λες και δεν την γνώρισε στα 2004-2010) και θα ανατρέψει και εκείνη.

Όλη λοιπόν η σχετική φιλολογία περί ενδοϊμπεριαλιστικής σύγκρουσης, τότε είχε ένα νόημα για να υποβαθμιστεί ο φιλοϊμπεριαλιστικός ρόλος της αντιπολίτευσης, που υποτίθεται δεν κάνει τίποτα χειρότερο από τον Γιανουκόβιτς με τη διαφορά ότι η φιλοδυτική αστική πτέρυγα έρχεται καβάλα στο Μαϊντάν και επομένως οι αριστεροί μας φαντάζονταν ότι μια δικιά της κυβέρνηση θα ήταν αδύναμη και έρμαιο του κινήματος. Γι’ αυτό ακριβώς η πτώση του «τύραννου ολιγάρχη» Γιανουκόβιτς και η κατάληψη της εξουσίας από την φιλοδυτική αντιπολίτευση θα ήταν ένα προοδευτικό γεγονός, κάτι σαν τη φλεβαριανή επανάσταση. Τώρα που η αντιπολίτευση έχει καταλάβει την εξουσία, η αριστερά των κινημάτων και μαζί της ο ευρωτροτσκισμός, τσιρίζει για τον ρώσικο ιμπεριαλισμό αφήνοντας στο απυρόβλητο τους φασίστες και τους εθνικιστές του Κίεβου που είναι ο νέος κυρίαρχος της Ουκρανίας και ξεχνώντας φυσικά το καθήκον να πολεμήσουν κατά της νέας τυραννίας. Προφανώς προηγείται η αντιμετώπιση της «ρώσικης αρκούδας», του ΚΚΟ και του Μπόροτμπα. Στο τέλος οι αγωνισταράδες του Μαϊντάν μπορεί να θυμηθούν ότι στην κυβέρνησή τους βρίσκονται και οι φασίστες. Αλλά για ποιους φασίστες μιλάμε τώρα; Γι’ αυτούς που έχουν στις δημοσκοπήσεις 4%;

Και για να το ξεκαθαρίσουμε για ακόμα μια φορά. Αν η απειλή μιας ρώσικης επέμβασης, ή η αυτονόμηση και η ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία λειτουργεί προωθητικά και στην υπόλοιπη ανατολική και νότια Ουκρανία για να οργανωθεί η αντίσταση στα φασιστόμουτρα του Κιέβου και στα ιμπεριαλιστικά σχέδια -τα μόνο υπαρκτά- της Δύσης, τότε κανένα πρόβλημα. Ακόμα και με το διάβολο και με όλο του το σόι έλεγε ένας μεγάλος επαναστάτης.

Βεβαίως η Δύση δεν έχει κάνει στρατιωτική επέμβαση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αδιαφορεί για την Ουκρανία. Απλώς πίστεψε (δοκιμάζοντας έστω την πεπατημένη) και δεν έπεσε έξω ότι μπορεί να ανατρέψει τον Γιανουκόβιτς με μια επανάληψη της πορτοκαλί επανάστασης. Κάθε νοήμων θα δοκίμαζε να πετύχει το μεγαλύτερο όφελος με το μικρότερο κόστος, αφήνοντας μάλιστα τα 3/4 της ευρωπαϊκής Αριστεράς να φαντάζεται ότι έγινε και κοινωνική επανάσταση. Αυτό κι αν είναι. Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.

Η ένταξη την Ουκρανίας στη δυτική σφαίρα επιρροής δεν περιορίζεται μόνο σε μερικά οικονομικά συμβόλαια ή σε μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών (συμφωνία σύνδεσης με ΕΕ που ήδη υπογράφτηκε στις 21/3), όπως θα βόλευε κάθε οικονομιστή που νομίζει ότι καπιταλισμός είναι μόνο μπίζνες και deals. Αυτό που επικυρώνει τελεσίδικα τη στροφή είναι κυρίως η στρατιωτική συνεργασία με την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, λύνοντας οριστικά την εκκρεμότητα του γεωπολιτικού της προσανατολισμού. Και πράγματι ένας κοινωνικός σχηματισμός δεν μπορεί να έχει τέτοιες εκκρεμότητες. Στην Ουκρανία δοκιμάζεται, με περίσσιο ενδιαφέρον, ολόκληρο το δόγμα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και κατ’ επέκταση των βασικών του συμμάχων (Γερμανία, Γαλλία, ΕΕ) για την αποτροπή στην περιοχή της Ευρασίας κάθε απειλής εναντίον της μόνης πλανητικής υπερδύναμης που έχει απομείνει μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δηλαδή των ΗΠΑ. Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι οι νικητές του Ψυχρού Πολέμου δεν θα πρέπει ποτέ να επιτρέψουν να σηκώσει κεφάλι μία νέα ηπειρωτική υπερδύναμη (Ρωσία, Κίνα) που θα αμφισβητήσει την παγκόσμια ηγεμονία τους. Ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν τα think tank της ευρωαριστεράς όλων των ειδών, η Ουκρανία είναι η κολόνα της Ρωσίας «ένας γεωπολιτικός άξονας στην ευρασιατική σκακιέρα, επειδή η ίδια η ύπαρξή της ως ανεξάρτητης χώρας βοηθά το μετασχηματισμό της Ρωσίας. Χωρίς την Ουκρανία η Ρωσία… θα συρόταν σε συγκρούσεις που θα την αποδυνάμωναν με αφυπνισμένους κεντροασιάτες…»[4] και από νέα αποσχιστικά κινήματα στη Σιβηρία και την Υπερκαυκασία Ίσως είναι μια ευκαιρία για ορισμένους να διαβάσουν πως ο ίδιος ο αντίπαλος ορίζει τα ενδιαφέροντά του.

Πέρα όμως από τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς, τι άλλο σημαίνει το «δεν ενδιαφέρεται η Δύση για την Ουκρανία»; Το ότι αυτή τη στιγμή βρίσκονται με μια φιλική προς τη Δύση κυβέρνηση (έστω και χωρίς την Κριμαία) αυτό δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος; Ή μήπως σημαίνει ότι η Δύση χάνει το παιχνίδι; Προς στιγμήν πάντως το κερδίζει. Η κυβέρνηση του Κιέβου, εκτός από το να έχει θέσει στην παρανομία οτιδήποτε αριστερό στη χώρα, εκτός από το να ψηφίζει μια σειρά αντιδημοκρατικούς και φυλετικούς νόμους, ταυτόχρονα υπογράφει όλες τις συμφωνίες με την ΕΕ και το ΔΝΤ για παροχή οικονομικής βοήθειας και σύνδεση με τους συγκεκριμένους οργανισμούς, ενώ συζητιούνται ανοιχτά όλα τα είδη στρατιωτικής συνεργασίας που θα καταλήξουν πολύ γρήγορα στο ΝΑΤΟ. Όλα αυτά δείχνουν «ότι η τύχη της Ουκρανίας είναι πολύ λιγότερο σημαντική στα μάτια του Δυτικού ιμπεριαλισμού» ή «ότι οι ιμπεριαλιστικές ΗΠΑ δεν έχουν κάποιο ζωτικό συμφέρον στην Ουκρανία«; Η μόνη αλήθεια είναι ότι με εξαίρεση την Κριμαία, η Ουκρανία πλέον βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Δύσης. Αυτό είναι ένα ιστορικό γεγονός που μόνο τυφλοί μπορούν να αμφισβητήσουν. Η Ρωσία θα πρέπει να ιδρώσει πολύ, όχι για να πάρει πίσω την Ουκρανία, αλλά για να εξασφαλίσει τις συμμαχίες που είχε πετύχει με τον Γιανουκόβιτς. Από αυτό και μόνο φαίνεται ποιος είναι ο μέχρι στιγμής χαμένος στην ουκρανική αρένα. Η ανατολική Ουκρανία μπορεί να διεκδικηθεί μόνο με πόλεμο. Και ο ίδιος ο Πούτιν δεν φαίνεται διατεθειμένος, ενδεχομένως ούτε και έτοιμος για να τον κάνει. Το πιθανότερο είναι να προσπαθήσουν και εκεί οι Ρώσοι κάτοικοί της να αυτονομηθούν. Η Αριστερά τότε θα συνεχίσει να μιλάει ακόμα για ρωσικό ιμπεριαλισμό; Θα αφήσει αυτή την εξέγερση να συντριβεί από τα τάγματα ασφάλειας του Κιέβου; Αντιλαμβάνεται κανείς, ότι με μια τέτοια πολιτική, ο μόνος όπου επωφελείται είναι η σταθεροποίηση της νέας τάξης στην Ουκρανία, αυτής ακριβώς που επιθυμούν η ιμπεριαλιστική Δύση και οι φασίστες εθνικιστές του Κιέβου, ακόμα και με την απώλεια της Κριμαίας; Αυτό θέλει η Αριστερά που τσιρίζει για κάποιον ρώσικο ιμπεριαλισμό;

Ας σοβαρευτούμε επιτέλους, και ας δούμε την πραγματικότητα που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Η εθελοτυφλία δεν βοήθησε κανέναν, ακόμα και αν γίνεται χωρίς κάποιο αντάλλαγμα.

Λάθος αναλογίες

Ορισμένοι όταν προσπαθούν να εξηγήσουν τα περί ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών φαίνεται να αγνοούν όχι μόνο τα στρατιωτικά ή τα οικονομικά δεδομένα αυτού του ανταγωνισμού, αλλά ακόμα και τα γεωγραφικά. Επιχειρήματα του στυλ, ποια θέση κρατάει κανείς όταν δυο ιμπεριαλισμοί επιχειρούν να μοιράσουν την Αφρική, είναι κυριολεκτικά εκτός τόπου και χρόνου.

Πρώτα από όλα η αναλογία Ρωσίας-Ουκρανίας δεν μπορεί να είναι αυτή της Γερμανίας-Αφρικής λίγο πριν ξεσπάσει ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος. Όχι μόνο για τους δύο προφανείς λόγους που όλοι γνωρίζουν: πρώτον ότι ο μισός πληθυσμός της Ουκρανίας όχι μόνο είναι ρωσόφωνος, αλλά έχει και ρωσική εθνική συνείδηση και δεύτερον ότι η Ουκρανία, όχι μόνο είναι κολλητά στα σύνορα με την Ρωσία και όχι 5000 μίλα μακρύτερα, αλλά μέχρι πρόσφατα ήταν κομμάτι της ίδιας κρατικής οντότητας (ΕΣΣΔ). Επιπλέον να θυμίσουμε ότι ποτέ πριν τη ρώσικη επανάσταση δεν είχε αποκτήσει μια ανεξάρτητη κρατική υπόσταση. Αυτό έχει τη σημασία του και για τη συγκρότηση της ντόπιας αστικής τάξης μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991. Μια χώρα που δεν έχει περάσει από κάποιο είδος εθνοκάθαρσης, και σίγουρα πολύ λιγότερο από όσο πέρασε η καπιταλιστική Ευρώπη τουλάχιστον στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, τόσο με φασιστικές όσο και με «δημοκρατικές» κυβερνήσεις. Ας θυμηθούμε εδώ τις τεράστιες μετακινήσεις τούρκικων και ελληνικών πληθυσμών, την εξόντωση των Εβραίων, και τον βίαιο εξελληνισμό των μειονοτήτων που απέμειναν στον ελλαδικό χώρο προκειμένου ο ελληνικός καπιταλισμός να αποκτήσει την εθνική καθαρότητα που απαιτούσε η συγκρότησή του ως έθνος κράτος.

Στην Ουκρανία απεναντίας η πτώση της ΕΣΣΔ την βρήκε με όλες τις εθνότητες στη θέση τους, με όλες τις γλώσσες να διδάσκονται στα σχολεία, και με τους Τατάρους που διώχθηκαν όχι για να καθαρθεί εθνικά ο χώρος (αυτό δεν το είχε ανάγκη από θέση αρχής μια πολυεθνική οντότητα) αλλά στα πλαίσια αντιποίνων για τη συνεργασία τους με τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, να έχουν επιστρέψει κι αυτοί στα παλιά τους εδάφη ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 80. Εδώ χρειάζεται μια παρένθεση. Στην εποχή της ΕΣΣΔ δεν έγιναν εθνικές αλλά πολιτικές εκκαθαρίσεις. Μπορεί κανείς να τις κρίνει όπως νομίζει, αλλά δεν μπορεί να τις εντάξει σε ένα εθνικιστικό «μεγαλορώσικο» ξεκαθάρισμα. Οι χώρες αυτές δεν συγκροτούνταν στη βάση ενός κυρίαρχου έθνους κράτους, όσο και αν η δυτικόπληκτη -ακόμα και αριστερή- εκ των υστέρων αφήγηση δεν μπορεί να το αντιληφθεί. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η πολιτική ηγεσία στις χώρες αυτές δεν ήταν μόνο ρώσικη. Ο Στάλιν ας πούμε ήταν Γεωργιανός και όχι Ρώσος. Ο Νικήτα Χρουστσόφ ήταν τόσο Ρώσος εθνικιστής που το 1954, σχεδόν την επ’ αύριο της διαδοχής του Στάλιν, υποστήριξε την μεταφορά της Κριμαίας από τη ρώσικη… στην ουκρανική επικράτεια. Η εμβληματική μορφή της Γιουγκοσλαβίας ο Τίτο δεν ήταν Σέρβος αλλά… Κροάτης. Ο Σεβαρνάτζε τελευταίος υπουργός εξωτερικών της ΕΣΣΔ δεν ήταν Ρώσος αλλά Γεωργιανός. Ακόμα μια απόδειξη για το πώς οι «καταπιεσμένες» εθνότητες της σοβιετικής εποχής συμμετείχαν στα ανώτερα κλιμάκια της «άρχουσας» τάξης.

Αυτή ακριβώς η εθνική βαβέλ που εμποδίζει τη συγκρότηση εθνικών κρατών και που στη Γιουγκοσλαβία λύθηκε με τους γνωστούς πολέμους των αρχών του 90, εδώ αφέθηκε σαν μια εκκρεμότητα. Και κυρίως γι’ αυτό η Ουκρανία παρά την καπιταλιστική παλινόρθωση, ισορροπούσε μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Με την πολιτική εξουσία να την μοιράζονται διαδοχικά οι δύο κυρίαρχες αστικές της μερίδες. Είναι προφανές ότι μια στροφή προς τη Δύση δεν μπορεί να συμπαρασύρει έτσι απλά 20 και πλέον εκατομμύρια Ρώσους που ζουν σε αυτή τη χώρα. Και φυσικά σε αυτό παίζουν ρόλο όχι μόνο οι πολιτισμικές σχέσεις αλλά και οι οικονομικές που για χρόνια έχει το κεφάλαιο στην ανατολική Ουκρανία με τη Ρωσία.

Μιλώντας λοιπόν κανείς για την Ουκρανία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του ότι δεν βρίσκεται στην Αφρική και δεν κατοικείται από αφρικανούς. Ότι η μισή έχει ρώσικο πληθυσμό και μόνο από τύχη δεν βρίσκεται στη ρωσική επικράτεια της Ρωσίας. Και μετά ας μιλήσουμε για το ποιος είναι ή δεν είναι ιμπεριαλιστής, ή ενδιαφέρεται περισσότερο ή λιγότερο για την Ουκρανία με τον ίδιο τρόπο που ενδιαφέρεται για την Αφρική ή με τον τρόπο που ενδιαφέρεται ο τουρκικός καπιταλισμός για τους Τουρκοκύπριους και ο ελληνικός για τους Ελληνοκύπριους.

Διεθνές σύστημα, ηγεμονία, κυρίαρχα και υποτελή έθνη. Μας αφορούν;

Μα θα πει κανείς; Γιατί τόσο ενδιαφέρον για τα έθνη και τα σύνορα; Αυτό ας το εξηγήσουν πρώτα αυτοί που ενώ παριστάνουν τους αντιεθνικιστές, ενδιαφέρονται για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας (που δήθεν κινδυνεύει από τη Ρωσία).

Εμείς ενδιαφερόμαστε για τα σύνορα, όχι γιατί μας απασχολεί το απαραβίαστό τους, ούτε για να παραμείνουν έθνη και μειονότητες στριμωγμένες μέσα σ’ αυτά. Εξάλλου σε ένα κόσμο που διαρκώς μετακινείται, θα μένουν τα σύνορα απαραβίαστα; Το αντίθετο. Κομμουνισμός σημαίνει τέλος στα σύνορα και τα έθνη κράτη. Αλλά δεν μπορεί να γίνει αυτό χωρίς να τελειώσουμε με τον καπιταλισμό. Εκτός κι αν έχει κανείς διαφορετική γνώμη. Και καπιταλισμός δεν είναι μόνο το αφεντικό και ο εργάτης. Είναι ολόκληρος ο κοινωνικός σχηματισμός, οι αντιθέσεις που παράγει στο σύνολό του αυτό το σύστημα, και μια πυραμίδα συμφερόντων και κοινωνικού καταμερισμού της εξουσίας, που επιτρέπει στην -μικρή αριθμητικά αστική τάξη- να χτίζει γύρω της ένα ευρύ μπλοκ εξουσίας αναπαράγοντας όχι μόνο τα κέρδη της αλλά κυρίως το ίδιο το σύστημα στο οποίο και είναι η άρχουσα τάξη. Αυτό λοιπόν το ευρύ πλέγμα συμφερόντων που γύρω του χτίζεται ένα αντίστοιχο κρατικό εποικοδόμημα και το οποίο δεν είναι μόνο ένας κατασταλτικός μηχανισμός, αλλά και μια ρουφήχτρα κοινωνικής ενσωμάτωσης, μπορεί να γίνεται αντιληπτό ακόμα και στην πλέον οικονομίστικη Αριστερά ακόμα στους κάθε είδους οπαδούς μιας φαντασιακής αδιαμεσολάβητης ταξικής πάλης (χωρίς κόμματα, ιδεολογίες, πολιτική, και γενικώς ότι μολύνει την γνήσια προλεταριακή συνείδηση), αλλά παραμένει ασύλληπτο όταν πρέπει να γίνουν οι αντίστοιχες αναγωγές στο παγκόσμιο σύστημα.

Εκτός, αν δεν υπάρχει παγκόσμιο σύστημα και ο καπιταλισμός είναι απλώς το άθροισμα μερικών εκατοντάδων εθνικών καπιταλισμών, που δεν επηρεάζει σε τίποτα τους όρους του παιχνιδιού. Αν όταν κάποιες εθνότητες ζουν ως μειονότητες κάτω από τη μπότα μιας κυρίαρχης εθνότητας στα πλαίσια ενός κράτος δεν πρέπει να μας αφορά, γιατί αυτό δεν εντάσσεται στη μόνη καθαρή αντίθεση κεφαλαίου εργασίας. Με τον ίδιο τρόπο, αν οι μητροπόλεις απομυζούν τεράστιες υπεραξίες από την περιφέρεια (3^ος κόσμος) αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Με αυτά ασχολείται η «αντιϊμπεριαλιστική αριστερά». Μάθαμε τώρα την κασέτα.

Λοιπόν εμείς θεωρούμε ότι η καταπίεση και η εκμετάλλευση έχει πολλές πλευρές και μια απ’ αυτές είναι η εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου από τις μητροπόλεις. Και ο αγώνας των λαών αυτών να απελευθερωθούν από αυτό το είδος της εκμετάλλευσης είναι ταξικός αγώνας με τον ίδιο τρόπο που και ο αντιφασιστικός είναι ταξικός αγώνας, όσο κι αν αυτό δεν χωράει στο μυαλό ενός εργατιστή που όλη του η σκέψη είναι στραμμένη στην υπογραφή της επόμενης συλλογικής σύμβασης ακόμα κι αν αυτές έχουν ήδη καταργηθεί. Το σύστημα που ζούμε δεν είναι απλά ένας καπιταλισμός, αλλά στην διεθνή του διάσταση είναι ένα ιμπεριαλιστικό σύστημα, το οποίο υποστηρίζεται και αναπαράγεται από συγκεκριμένους οργανισμούς και διαδικασίες και όχι με έναν τυχαίο τρόπο, και αναλόγως ποιο κεφάλαιο πετυχαίνει καλύτερα ποσοστά κέρδους. Αξίζει εδώ να δει κανείς πως ο ίδιος ο Μπρεζίνσκι περιγράφει τις βασικές συνιστώσες της διεθνούς τάξης[5]:

• Ένα συλλογικό σύστημα ασφάλειας, το οποίο περιλαμβάνει ολοκληρωμένη διοίκηση και δυνάμεις (ΝΑΤΟ, Συμφωνία Ασφάλειας ΗΠΑ-Ιαπωνίας κοκ)
• Την περιφερειακή οικονομική συνεργασία (Ε.Ε., APEC, NAFTA) και εξειδικευμένες παγκόσμιες οργανώσεις συνεργασίας (Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ, ,ΠΟΕ…)
• Μια υποτυπώδη παγκόσμια συνταγματική και δικαστική δομή (Διεθνές Δικαστήριο Χάγης, Ειδικά για εγκλήματα πολέμου)

Θα μπορούσε να προσθέσει κανείς και περισσότερα, αλλά προς το παρόν αυτά αρκούν, ακόμα κι αν αυτή η περιγραφή δεν είναι κάποιου κινηματικού μας φίλου από το σιντριβάνι στο κάτω Σύνταγμα. Αν λοιπόν ανατροπή του καπιταλισμού σε μια χώρα σημαίνει όχι μόνο οι εργάτες να καταλάβουν τα εργοστάσια και να τα αυτοδιαχειριστούν, αλλά καταστροφή των δομών του ίδιου του αστικού κράτους (για να μπορούν να επιβιώσουν οι κάθε είδους ΒΙΟΜΕ και τα άλλα εγχειρήματα), ως το θεματοφύλακα των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων, αυτό σε παγκόσμια κλίμακα μεταφράζεται στην καταστροφή του συστήματος που περιγράφει ο μέντορας της ιμπεριαλιστικής γεωστρατηγικής.

Το κράτος δεν είναι απλά εργαλείο εξυπηρέτησης των συμφερόντων του κεφαλαίου, αλλά μηχανισμός συγκρότησης του αστικού μπλοκ εξουσίας. Ρυθμιστής ενός ορισμένου κοινωνικού συμβολαίου της άρχουσας με τις υποτελείς τάξεις, με ή χωρίς διαμεσολαβητές (πχ τώρα η συνεννόηση γίνεται σε ατομικό επίπεδο-ατομική σύμβαση, χωρίς διαμεσολάβηση των θεσμικών συνδικάτων). Και όλα αυτά να συμπυκνώνονται σε ένα συναινετικό κράτος πρόνοιας ανοιχτό σε όλους ή ακόμα σε ένα κράτος πρόνοιας με την εξαίρεση των εχθρών του έθνους (φασιστικό απαρτχάιντ) δηλαδή σε ένα κράτος έκτακτης ανάγκης. Έτσι και το ιμπεριαλιστικό σύστημα δεν περιορίζεται σε κάποιες κυρίαρχες χώρες που απομυζούν υπεραξία από κάποιες άλλες, ή είναι πιο ανταγωνιστικές γιατί έχουν υψηλότερους δείκτες παραγωγικότητας της εργασίας. Ούτε στο κεφάλαιο που δεν έχει πατρίδα και θέλει δήθεν να καταστρέψει τα έθνη κράτη. Ούτε θέλει ούτε και μπορεί να καταστρέψει τα έθνη γιατί βασίζεται πάνω στα κυρίαρχα έθνη. Καμία πολυεθνική δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς ένα ορισμένο ρυθμιστικό πλαίσιο που εγγυάται την κίνηση των κεφαλαίων της και κανένα τέτοιο πλαίσιο δεν θα υπήρχε αν δεν είχαν πέσει δυο ατομικές βόμβες στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι και αν οι Αμερικάνοι δεν ήταν οι πραγματικοί νικητές του Β’ παγκοσμίου πολέμου και στη συνέχεια οι νικητές του Ψυχρού Πολέμου εδραιώνοντας την παγκόσμια ηγεμονία τους. Τα υποκείμενα του ιμπεριαλισμού παραμένουν τα κυρίαρχα έθνη και χωρίς αυτά δεν υφίσταται κανένα κεφάλαιο -με ή χωρίς πατρίδα- με τον ίδιο τρόπο που δεν υφίσταται χωρίς κράτος, νόμους, στρατό και αστυνομία.

Το ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι η αρένα ανταγωνισμού ανάμεσα στα κυρίαρχα έθνη για το ξαναμοίρασμα του κόσμου, αλλά ταυτόχρονα και μια συνθήκη ανάμεσά τους υπό την εγγύηση του εκάστοτε ηγεμόνα για τους όρους εκμετάλλευσης των υποτελών εθνών. Ο πλανήτης δεν ζει από την εποχή του Λένιν σε ένα διαρκή παγκόσμιο πόλεμο. Ανάμεσα στις ανοιχτές πολεμικές αναμετρήσεις, υπάρχουν μακρές περίοδοι σχετικής ειρήνης στις οποίες το παιχνίδι διεξάγεται με ορισμένους κανόνες, μια περίοδος σχετικής ρύθμισης του συστήματος. Χωρίς αυτό καμία κίνηση κεφαλαίων και κανένα διεθνές εμπόριο δεν θα μπορούσε να διεξαχθεί εκτός ίσως από κάποιες περιορισμένες διακρατικές συναλλαγές.

Αυτή η διεθνής διευθέτηση δεν αφορά μόνο τις διεθνείς οικονομικές συναλλαγές που είναι αδύνατο να διεξαχθούν χωρίς την παρουσία του πολεμικού ναυτικού, αλλά και τη διαχείριση όλων των μεταβλητών που το βάζουν σε δοκιμασία. Για παράδειγμα τα αντιαποικιακά κινήματα της δεκαετίας του 50 και του 60, που οδήγησαν στην ανεξαρτητοποίηση των παλιών αποικιών, οι κοινωνικές επαναστάσεις που ανέτρεψαν όχι μόνο στρατιωτικά καθεστώτα υποτελή στον ιμπεριαλισμό αλλά οδήγησαν και σε κοινωνικές ανατροπές (πχ Κούβα κοκ), καθώς και το διαφορετικό οικονομικό μοντέλο της ΕΣΣΔ, των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών και της Κίνας, αποτέλεσαν για τον ιμπεριαλισμό σκοτεινές περιοχές, που έπρεπε να ανακτηθούν και να ενσωματωθούν με όρους υποτέλειας στο παγκόσμιο σύστημα και στους κανόνες που αυτό λειτουργούσε στη δυτική του εκδοχή από το 1947 και ύστερα. Στο διπλωματικό λεξιλόγιο του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ τα κράτη που βρίσκονται έξω από την άμεση επιρροή του ιμπεριαλισμού χαρακτηρίζονταν κατά καιρούς ως “rogue state” δηλαδή “κράτος παρίας”, “κράτος εκτός νόμου” ή ακόμη και “κράτος αλήτης” ή σε μια πιο soft εκδοχή “state of concern”, “κράτος-πηγή ανησυχίας”, κατατάσσοντας κατά καιρούς σε αυτή την κατηγορία χώρες όπως η Βόρεια Κορέα, η Κούβα, το Ιράκ, το Ιράν, η Λιβύη, το Σουδάν, η Συρία ή άλλους χαρακτηρισμούς για τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ ως «Σιδηρούν παραπέτασμα».

Οτιδήποτε λοιπόν δεν ελέγχεται ή δεν εντάσσεται ή επιχειρεί να αμφισβητήσει τα δεδομένα και τους σχεδιασμούς της συστημικής αρχιτεκτονικής όπως αυτή σχεδιάστηκε από τους νικητές στο τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου και επικαιροποιήθηκε με την πτώση του Ανατολικού Μπλοκ ύστερα από την ήττα του στον Ψυχρό Πόλεμο, αντιμετωπίστηκε και θα αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την ιμπεριαλιστική ηγεμονία με στρατιωτικές επεμβάσεις, πραξικοπήματα κοκ. προκειμένου να εμπεδώνεται και να επικαιροποιείται το υπάρχον διεθνές status quo.

Με αυτή την έννοια ο ιμπεριαλισμός, όχι ως αφηρημένη έννοια αλλά ως συγκεκριμένοι πια μηχανισμοί επιβολής (ΝΑΤΟ, ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ κλπ συμμάχων, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΕΕ, ΟΟΣΑ κοκ) στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ίδια την ταξική πάλη, επιτελεί τον ίδιο ρόλο σε πλανητική κλίμακα, με αυτόν που επιτελεί το κράτος στα εθνικά πλαίσια, ως θεματοφύλακας των κοινωνικών σχέσεων, και ταυτόχρονα μηχανισμός καταστολής, ελέγχου και κοινωνικής συναίνεσης και εν τέλει αναπαραγωγής του ίδιου του συστήματος. Ο ιμπεριαλισμός είναι σε τελευταία ανάλυση η τελευταία γραμμή άμυνας του παγκόσμιου καπιταλισμού. Είναι μια εγγύηση για τον κάθε εθνικό καπιταλισμό. Είναι ότι και η Ιερά Συμμαχία τον 19^ο αιώνα. Και αν τότε η ήττα της Ιεράς Συμμαχίας ήταν το κύριο επαναστατικό καθήκον, η ήττα όχι γενικώς του αφηρημένου, αλλά του συγκεκριμένου ιμπεριαλισμού, όπως αυτός υλοποιεί την ύπαρξή του μέσα από το υπό αμερικανική ηγεμονία μπλοκ είναι το κύριο επαναστατικό καθήκον σήμερα, στη διεθνή σκακιέρα, στα επιμέρους μέτωπα (Αφγανιστάν, Ιράκ, Μέση Ανατολή, Βενεζουέλα, Λιβύη, Ουκρανία κοκ) που επικαιροποιεί (update) την κυριαρχία του. Γι’ αυτό λοιπόν όταν σύσσωμη η Δύση στο όνομα της αντιμετώπισης της «διεθνούς τρομοκρατίας» επιτίθεται στο Ιράκ, ο αγώνας εναντίον του αυταρχικού Μπααθικού καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεϊν έρχεται σε δεύτερη μοίρα, σε σχέση με το πρωταρχικό που είναι η ήττα του μεγαλύτερου ληστή, της σύγχρονης Ιεράς Συμμαχίας, της dream team της παγκόσμιας αστικής αντεπανάστασης. Γι’ αυτό, όπως και τώρα στην Ουκρανία, έτσι και τότε, τα χίπικα «ούτε Σαντάμ ούτε μπάρμπα Σαμ» ήταν από την πλευρά της Αριστεράς του ηγεμονικού ιμπεριαλιστικού μπλοκ μια συγκαλυμμένη υποστήριξή του. Με τον ίδιο τρόπο που κανείς μπορεί να παριστάνει τον ουδέτερο σε μια απεργία γιατί οι εργάτες δεν είναι αρκούντως αντισεξιστές ή γιατί η ηγεσία της απεργίας είναι γραφειοκράτες. Αυτό δεν ουδετεροποιεί τις φίλιες ταξικές δυνάμεις προς την απεργία; Δεν βοηθάει τα αφεντικά να την τσακίσουν; Ποιος είναι εχθρός που πρέπει να ηττηθεί τα αφεντικά ή ο σεξισμός των εργατών; Όταν κάποιοι μάθουν τι σημαίνει ιεράρχηση, τότε θα μπορέσουμε να συνεννοηθούμε. Αν θέλουν να κάνουμε διαγωνισμό καθαρότητας, δεν μας απασχολεί, να πάνε στη Μονή Εσφιγμένου και να βρουν εκεί το έτερο τους ήμισυ. Σε μια σχέση κατευθείαν με τον δημιουργό. Εμείς δεν ψάχνουμε ένα δρόμο για τη σωτηρία της ψυχής μας. Ψάχνουμε μια στρατηγική για την επανάσταση. Θέλουμε να ορίσουμε τον αντίπαλο. Να κάνουμε τις σωστές ιεραρχήσεις. Να μάθουμε να εκμεταλλευόμαστε τα κενά του αντιπάλου, τους ανταγωνισμούς, τα κενά του συστήματος, να βρούμε όπως οι μαχητές ποιο χτύπημα σκοτώνει και ποιο βαράει στο γάμο του καραγκιόζη. Να μπορούμε όταν έχουμε μπροστά μας ένα φασίστα που μας απειλεί εδώ και τώρα και έναν άλλον που απειλεί με 3 χρόνια με αναστολή να ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε εδώ και τώρα και όχι να ξύνουμε το κεφάλι μας λέγοντας ότι και οι δύο θέλουν το κακό μας. Μπορεί όλα αυτά να χαλάνε το παραμύθι του αγνού ιδεολόγου, αλλά αυτό δεν μας αφορά. Τα μόνα Αγνό που ξέρουμε είναι η γνωστή γαλακτοβιομηχανία αλλά κι αυτή είναι πλέον σε διαδικασία πτώχευσης.

Ασκήσεις Πολιτικής Φαντασίας;

Όλα αυτά λοιπόν δεν είναι απλά ένα παιχνίδι γεωπολιτικής που δεν μας αφορά, ούτε «Ασκήσεις Πολιτικής Φαντασίας«. Δεν είναι μόνο ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί, άσχετοι με το δικό μας «καθαρό» ταξικό στρατόπεδο. Μας ενδιαφέρει με τον ίδιο τρόπο που μας ενδιαφέρουν κι άλλα που φαίνεται να μην αφορούν άμεσα το δικό μας στρατόπεδο. Όπως για παράδειγμα ποιος θα είναι στην κυβέρνηση. Αν θα έχουμε ας πούμε πάνω από το κεφάλι μας τον Γκέμπελς ή τον Αβραμόπουλο. Τον Κασιδιάρη ή τον Τσίπρα. Ναι λοιπόν μας αφορά και πολύ μάλιστα, για την ύπαρξη του ίδιου του προλεταριακού κινήματος αν θα έχουμε 40 χρόνια δικτατορία όπως η Ισπανία επί Φράνκο. Φανταζόμαστε ότι εκεί το αναρχικό κίνημα ή οποιοδήποτε άλλο κίνημα από τα κάτω που δεν απασχολείται με το αστικό εποικοδόμημα και τους ανταγωνισμούς του, όλες αυτές τις δεκαετίες θα αναπτύχθηκε χωρίς πρόβλημα και μαζί του η ταξική πάλη. Το ίδιο και η Γερμανία της περιόδου 1933-1940 συνταράχτηκε από απεργίες και άλλα απελευθερωτικά εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης. Σιγά που τους εμπόδιζαν οι χιτλερικοί. Μα τι λέμε τώρα. Εδώ και στην Μαϊντάν οι κινηματίες που δεν τους απασχολούσε τίποτα άλλο παρά να πέσει ο Γιανουκόβιτς, ούτε που τους ενδιέφερε αν στη θέση του έρθουν οι φασίστες γιατί αυτό είναι μια υπόθεση που δεν μας αφορά. Εμείς ασχολούμαστε μόνο με την πτώση τυραννικών κυβερνήσεων. Εκτός αν εμφανιστούν οι Ρώσοι. Εκεί κάνουμε ανακωχή ακόμα και με τους φασίστες. Πάνω από όλα η πατρίς και η ακεραιότητά της. Φαίνεται ότι μερικές φορές το αστικό εποικοδόμημα έχει την αυταξία του για όσους συνήθως αδιαφορούν για την ύπαρξή του και για τις συνέπειες που έχει στο καθαρό και αγνό περιβάλλον της ταξικής πάλης.

Αν λοιπόν όλα αυτά δεν απασχολούν τους αγαπητούς μας συντρόφους που ασχολούνται μόνο με τους χώρους δουλειάς και τις πρωτογενείς ταραχές σε πλατείες και δρόμους (οι οποίες παρεμπιπτόντως μας ενδιαφέρουν εξίσου για να μην νομίζει κανείς ότι κατέχει και καμία αποκλειστικότητα) κανένα πρόβλημα, ας συνεχίσουν τις μονοκαλλιέργειες τους. Αλλά όταν προσπαθούν με την περιορισμένη οπτική που έχουν για τον κόσμο (αφεντικό-εργάτης, εξουσία – εξεγερμένοι / αγανακτισμένοι που αντιδρούν αυθόρμητα) να εξηγήσουν τα πάντα, ακόμα και το τι συμβαίνει στην Ουκρανία, ε τότε θα πρέπει να μιλήσουν για όλη τη σκακιέρα. Αλλιώς πίσω σε αυτά που γνωρίζουν και σε αυτά που καταλαβαίνουν. Όταν λοιπόν ξεφύγουν από τα κουτάκια τους (τύραννοι-λαός, αυθόρμητο κοκ), τότε οι λάτρεις των ταραχών ίσως καταλάβουν ότι η Μαϊντάν ήταν μια φασιστική εξέγερση περισσότερο από το να ήταν μια αυθόρμητη αντίδραση στον τύραννο, και το να γκρεμίζεις αγάλματα του Λένιν, περισσότερο από το να είναι μια επαναστατική πράξη που εξηγείται από τις δεκαετίες «κομμουνιστικής τυραννίας» είναι απλά μια συνειδητή φασιστική δράση που εξηγείται από το πιο προφανές ότι αυτός που το ρίχνει αφήνει πίσω του ένα άλλο σύμβολο (ή μήπως αυτό στο λαϊκό ουκρανικό υποσυνείδητο δεν είναι τέτοιο;) μιας αληθινής τυραννίας, τον αγκυλωτό σταυρό. Και οι πράξεις έχουν συνείδηση και ας πάψουν ορισμένοι να τους προσδίδουν ότι τους κάνει κέφι, δήθεν γιατί το αυθόρμητο είναι πολιτικά απροσδιόριστο, όποτε από το πληκτρολόγιο ο καθένας θα το τακτοποιεί εκ των υστέρων όπως νομίζει αρκεί να μην καταρρέει ο δικός του ιδεολογικός πύργος από τραπουλόχαρτα. (Α συγγνώμη ξεχάσαμε οι σύντροφοι που είχαμε στο νου μας είναι πάνω από ιδεολογίες, είναι κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν της ίδιας της ταξικής πάλης. Τι να πούμε εμείς, που είμαστε το είδωλό της. Παραδίδουμε το πνεύμα μας στο αυτεξούσιο -μη-υποκείμενο και ως κακέκτυπο, μολυσμένο από τον αστικό υποκειμενισμό αποσυρόμαστε διαπαντός, προκειμένου η ταξική πάλη να εξελιχθεί κατά πως είναι ορισμένη από τη φύση της.)

Λοιπόν εδώ βρίσκεται το ενδιαφέρον μας για το διεθνές σύστημα. Γιατί έτσι αντιλαμβανόμαστε τον καπιταλισμό. Και μέσα σε αυτόν τις εθνικές καταπιέσεις και την ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση. Μπορεί για κάποιους αυτό να είναι ένα ιδεολόγημα. Κανένα πρόβλημα, για άλλους ιδεολόγημα είναι η ύπαρξη του κράτους ως μηχανισμού καταστολής και αναπαραγωγής του συστήματος, ακόμα και της ταξικής ανισότητας που την δέχονται μόνο στην ατομική της διάσταση ή ως προϊόν κακοδιαχείρισης του συστήματος. Και όπως ο κάθε μεμονωμένος καπιταλιστής εξαρτά το 2014 και όχι το 1814 την ύπαρξή του από το ίδιο το σύστημα, έτσι και ο κάθε εθνικός καπιταλισμός κινείται ζει και αναπαράγεται στο ρυθμό μιας παγκόσμιας ισορροπίας. Έχει κανείς αμφιβολία ότι η κρίση του 2008 δεν θα είχε την ίδια εξέλιξη χωρίς αυτούς τους μηχανισμούς ελεγχόμενης πτώχευσης και καταστροφής σταθερού και μεταβλητού κεφαλαίου; Μας απασχολεί το διεθνές σύστημα και οι μηχανισμοί αναπαραγωγής του, όχι μόνο για να καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει στην Ουκρανία, τη Συρία, τη Λιβύη, το Ιράκ, ή τη Βενεζουέλα, αλλά και να βρούμε τους τρόπους για να το καταστρέψουμε. Ή έστω να μπορούμε να το ορίζουμε ως βασικό, δευτερεύον ή ανύπαρκτο αντίπαλο. Γιατί αν στην εθνική διάσταση της ταξικής πάλης ο βασικός εχθρός είναι το αστικό κράτος, αντιλαμβανόμενοι ότι χωρίς την καταστροφή του δεν πρόκειται να τελειώσουμε με τον καπιταλισμό (εκτός κι αν δεν είναι αυτός ο θεματοφύλακας και απλώς το κράτος διεκπεραιώνει τις υποθέσεων των Βαρδινογιάννιδων και των Λάτσηδων),έτσι και σε διεθνές επίπεδο δεν θα τελειώσουμε με τον καπιταλισμό αν δεν τσακιστούν οι εκάστοτε μηχανισμοί που τον αναπαράγουν σε αυτό το επίπεδο. Και για να το πούμε διαφορετικά. Αν δεν μπορεί να υπάρχει πλέον καπιταλισμός χωρίς κράτος, έτσι δεν μπορεί να υπάρξει εθνικός καπιταλισμός χωρίς ένα παγκόσμιο σύστημα μέσα στο οποίο θα αναπαράγεται. Και αυτό το σύστημα προϋποθέτει μια ηγεμονία, η οποία είναι η καρδιά του. Γι’ αυτό μας ενδιαφέρει όχι απλά η αμφισβήτηση αλλά η συντριβή αυτής της ηγεμονίας. Το τέλος της Pax Americana. Όχι γιατί έχουμε κάτι με τους Αμερικάνους. Αλλά γιατί αυτή είναι η σημερινή ηγεμονία που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Και χωρίς το τσάκισμα αυτής της ηγεμονίας ο δρόμος της επανάστασης και της κοινωνικής απελευθέρωσης είναι ακόμα πιο απόμακρος, και η οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας πραγματικά μια ουτοπία.

Εκτός κι αν κανείς δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτό νομίζοντας ότι θα χτίσει τη νέα κοινωνία σε τίποτα βουνά στις Τσιάπας μακριά από την αστική διαφθορά της κυβέρνησης του Μεξικού ή στους «απελευθερωμένους χώρους» (πάρκα, καταλήψεις στέγης ή εργοστασίων…) άμεσης κομμουνιστικοποίησης και προσομοίωσης μια άλλης κοινωνίας. Αλλά τι λέμε τώρα εδώ υπάρχουν άνθρωποι -κινηματίες πάντα- που μας έλεγαν κάποτε ότι μπορούσαν να χτίσουν την άλλη κοινωνία ακόμα και στα Μάταλα, ύστερα στη Πρέβελη και μετά στο Να. Και μπροστά σε αυτούς που λένε ότι όλα είναι μες στο κεφάλι μας όλοι οι προηγούμενοι δεν έχουν καταλάβει ακόμα τίποτα. Ας επανέλθουμε λοιπόν.

Με μια αναγκαία διευκρίνηση. Καμία σχέση με τον ψευτοαντιμπεριαλισμό της ελληνικής παραδοσιακής Αριστεράς και με τις θεωρίες της ψωροκώσταινας. Ο ελληνικός καπιταλισμός είναι οργανικό τμήμα της ηγεμονίας. Το “ανήκομεν εις τη Δύση” δεν σημαίνει υποτέλεια στους Αμερικάνους. Σημαίνει μικροεταίρος ακόμα και αν πρόκειται για ετερόρρυθμο εταίρο. Ο ελληνικός καπιταλισμός επιβίωσε μετά τον πόλεμο με τον ίδιο τρόπο που ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες του ο γερμανικός. Ως τμήμα και ο ένας και ο άλλος του δυτικού ηγεμονικού μπλοκ. Με την επιλογή των ΗΠΑ να υπάρχει μια ισχυρή ενωμένη δυτική Ευρώπη αντίβαρο στο σιδηρούν παραπέτασμα. Από αυτή την άποψη ο αντιμπεριαλιστικός αγώνας κατά των ΗΠΑ ή της Γερμανίας στην Ελλάδα είναι μια φενάκη αντίστοιχη ενός τέτοιου αιτήματος στη Γερμανία και την Ιαπωνία. Η Ελλάδα δεν είναι μια Βενεζουέλα, ούτε Νικαράγουα και Βιετνάμ και δεν πρόκειται ποτέ να γίνει κάτι σχετικό. Ο ελληνικός καπιταλισμός ανήκει, με εξαίρεση την πρόσφατη υποβάθμισή του, στις πλουσιότερες 30 χώρες του πλανήτη ακόμα κι αν για αυτό παραμένει ένας κολαούζος των Αμερικάνων και των γαλλογερμανών. Έχει αναλάβει το ρόλο που έχουν αναθέσει στο εφοπλιστικό του κεφάλαιο και εκεί τελειώνουν οι ονειρώξεις του. Αυτή είναι η μεταπολεμική συνθήκη και όποιος νομίζει ότι οι στρατηγικές αυτές αλλάζουν ευκαιριακά ας ρίξει μια ματιά στην Κύπρο να δει που πήγαν τα κονέξια με το ρωσικό κεφάλαιο.

Καμία επίσης σχέση με αυταπάτες για τον Πούτιν που θα αναβιώσει τη σοσιαλιστική πατρίδα και πολύ περισσότερο θα συνδράμει στην οποιαδήποτε εθνική ή κοινωνική απελευθέρωση της μικρής κατατρεγμένης και υπό κατοχή από την τρόικα και την παγκοσμιοποίηση αδελφής ορθοδόξου Ελλάδος. Οι ιδεολογικές προσδοκίες που έχουμε από τον Πούτιν είναι οι ίδιες με αυτές που είχαμε από τον Σαντάμ Χουσεϊν, και που συνεχίζουμε να έχουμε από τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς, ακόμα και από τον Μαδούρο που βλέπει Παναγίες να δακρύζουν και τον Τσάβες να συνομιλεί με τον Ιησού. Αυτό δεν σημαίνει ότι όταν είναι να σπάσεις τον αποκλεισμό της Γάζας που ελέγχεται από τη Χαμάς και όχι από τα εργατικά συμβούλια της Α. Κολοντάι και του Πάνεκουκ σταματάς όταν μαθαίνεις ότι το απέναντι πλοίο λέγεται Μαρμαρά και είναι φίσκα στους ανθρώπους του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπό την ομπρέλα ΜΚΟ ελεγχόμενων από το κόμμα του. Αλήθεια αυτό πως το κατάπιαν οι μετρ των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών; Μήπως έχουν κάνει κάποιο λαϊκό μέτωπο με τον Ερντογάν; Μήπως ο Ερντογάν επιχειρούσε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας με αγνότερους σκοπούς απ’ αυτούς που έχει ο Πούτιν για την ανατολική Ουκρανία; Μήπως έπρεπε να καταγγείλουμε τελικά την καμπάνια “Ένα πλοίο για τη Γάζα”, επειδή σε αυτήν συμμετείχε ο Ερντογάν; Μήπως είχε δίκιο ο Χριστόφιας που έβαλε τα εθνικά θέματα πάνω από το σπάσιμο του αποκλεισμού και δεν άφησε να δέσουν τα πλοία στην Κύπρο; Γι’ αυτό και οι μπηχτές για λαϊκά μέτωπα αλλού και όχι σε μας, παρομοίως και οι ατυχείς ταυτίσεις με ορθόδοξα τόξα και συναφή λιακοπουλικά παραμύθια της Χαλιμάς.

Συνεχίζεται… εδώ: Ρωσία και ιμπεριαλιστική ηγεμονία [2]

 

Σημειώσεις

1. Ukraine : après l’annexion russe de la Crimée,
   Hebdo L’Anticapitaliste – 234 (20/03/2014)

   http://npa2009.org/content/ukraine-apres-lannexion-russe-de-la-crimee

2. Γαλλία: ανέστειλε τη στρατιωτική της συνεργασία με τη Ρωσία, Startv, 21.03.2014, http://www.star.gr/Pages/Ellada_Kosmos.aspx?art=220146&artTitle=gallia_anesteile_ti_stratiotiki_tis_synergasia_me_ti_rosia
3. Η θέση μας για την Ουκρανία: http://www.marxismos.com/international-mainmenu/europe-mainmenu/2068-h-thesh-mas-gia-oukrania.html
4. Μπρεζίνσκι. Η μεγάλη σκακιέρα, 1997, σελ. 88
5. Το ίδιο, σελ. 60-1