Άλεξ Καλλίνικος: ένας απολογητής του ιμπεριαλισμού γράφει για την Ουκρανία

Συνεχίζουμε την μετάφραση και αναδημοσίευση αριστερής διεθνιστικής αρθρογραφίας για την Ουκρανία. Άρθρων που -ανεξάρτητα από επιμέρους επιφυλάξεις ή διαφωνίες- τοποθετούνται σωστά σε κρίσιμα ζητήματα και αναδεικνύουν ταυτόχρονα την ιδεολογικοπολιτική χρεωκοπία δυστυχώς των πιο «αναγνωρίσιμων» στην Ευρώπη «τροτσκιστικων» ρευμάτων.  

Alex Callinicos: An imperialist apologist writes on Ukraine, του Chris Marsden, δημοσιεύτηκε στο World Socialist Web Site στις 14/3/14

μετάφραση TeoCubanos

Ο Άλεξ Καλλίνικος είναι ο θεωρητικός ηγέτης του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας και λέκτορας στο Kings College του Λονδίνου. Τα τελευταία γραπτά του για την Ουκρανία τον ξεχωρίζουν οριστικά ως ένα εύχρηστο εργαλείο της ιμπεριαλιστικής ίντριγκας, έτοιμο να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε ψέμα, οσοδήποτε ξεδιάντροπο, προκειμένου να διευκολυνθούν οι ληστρικές δραστηριότητες της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου.

Ένα άρθρο του της 3ης Μαρτίου, με τίτλο “Ο Πούτιν ανεβάζει τον πήχη στην ιμπεριαλιστική κρίση της Κριμαίας”, είναι μια ελάχιστα καλυμμένη υπεράσπιση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Είναι, σύμφωνα με τον Καλλίνικο, “η κατάληψη από τη Ρωσία του στρατιωτικού ελέγχου πάνω στην Κριμαία [αυτή που] έχει φέρει την Ουκρανία στο χείλος του πολέμου”.

Δεν υπάρχει καμία εξέταση των γεγονότων που οδήγησαν στην εν λόγω κατάληψη. Μάλλον το αντίθετο. Για το πραξικόπημα που οργανώθηκε από την Ουάσιγκτον και τους Ευρωπαίους σύμμαχους της και ανέτρεψε το φιλορωσικό καθεστώς του Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο Καλλίνικος γράφει ότι ενώ εξέφρασε μια “διαπάλη που συνεχίζεται για περισσότερο από μια δεκαετία μεταξύ των διεφθαρμένων λωποδυτών ολιγαρχών”, “αυτό ήταν κατά κάποιο τρόπο δευτερεύον, υπόκειντο σε “ένα γνήσιο λαϊκό κίνημα ενάντια στον εξόριστο πλέον πρόεδρο”.

Επιπλέον, “χάρη στην ιστορική αδυναμία της αριστεράς στην Ουκρανία, η ακροδεξιά έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κατάληψη “Euromaidan” στο Κίεβο … εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η ανατροπή Γιανουκόβιτς ήταν ένα “φασιστικό πραξικόπημα” παπαγαλίζουν την προπαγάνδα της Μόσχας”.

Η μόνη πρόταση που υποτίθεται ότι αντικρούει τον αναμφισβήτητο ρόλο των φασιστικών δυνάμεων, όπως το Σβόμποντα και ο Δεξιός Τομέας, στην εκθρόνιση του Γιανουκόβιτς είναι η διακήρυξη ότι έπεσε “επειδή το τμήμα της ολιγαρχίας που προηγουμένως τον είχε υποστηρίξει απέσυρε την υποστήριξή του”.

Καμία απολύτως αναφορά δεν γίνεται στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ και ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός στην υποστήριξη της συμμαχίας των ολιγαρχών και των πολιτικών τους ανδρείκελων, συμπεριλαμβανομένων του Σβόμποντα και του Δεξιού Τομέα.
Απαντώντας στον ισχυρισμό του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν ότι“ενεργεί για την προάσπιση των ρωσόφωνων της Ουκρανίας”, ο Καλλίνικος υπερασπίζεται και πάλι τα διαπιστευτήρια καλής προαίρεσης του αμερικανοκίνητου καθεστώτος, δηλώνοντας ότι “πέρα από μια κοινοβουλευτική ψηφοφορία στο Κίεβο για την αφαίρεση από τη Ρωσική γλώσσα του καθεστώτος της ως επίσημης γλώσσας, δεν υπάρχουν ενδείξεις οποιασδήποτε πραγματικής απειλής για τους ρωσόφωνους”.

Όσον αφορά αυτό που αναφέρει ως “η ενδο-ιμπεριαλιστική αντιπαλότητα μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης”, ο Καλλίνικος προβάλλει τον απίθανο ισχυρισμό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και οι ΗΠΑ έχουν πολύ μικρό ενδιαφέρον για την Ουκρανία!

“Η Ουκρανία έχει σημασία πολύ περισσότερο για τη Ρωσία από ότι για τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την ΕΕ”, δηλώνει ο Καλλίνικος. “Μια Ουκρανία, η οποία θα είχε ενσωματωθεί πλήρως στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα ήταν ένα βήμα προς το χειρότερο εφιάλτη της Μόσχας, του να περικυκλωθεί από τη Δύση”, προσθέτει.

Ωστόσο, η ΕΕ εξαρτάται από τις “στρατιωτικές δυνατότητες των ΗΠΑ … Και τα μάτια της Αμερικής είναι στραμμένα προς τον Ειρηνικό. Όταν ο Μπαράκ Ομπάμα υποχώρησε από την απειλή του να εξαπολύσει πυραυλικές επιθέσεις εναντίον του συριακού καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ το περασμένο φθινόπωρο, υποδήλωσε έτσι ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία όρεξη για άλλους χερσαίους πολέμους στην Ευρασία”.

“Η Ουάσιγκτον αναμφίβολα θα ενδιαφερόταν να δει την Ουκρανία να ενσωματώνεται στο δυτικό σύστημα συμμαχιών”, συμπεραίνει. “Αλλά η άποψη που τέθηκε από κάποιους αριστερούς ότι πίσω από την κρίση στην Ουκρανία βρίσκεται μια απόπειρα Αμερικάνων νεοσυντηρητικών για πόλεμο με τη Ρωσία είναι η πιο καθαρή ανοησία … Οι σοσιαλιστές στη Δύση πρέπει φυσικά να αντιτεθούν σε οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση από τις ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Αλλά η κρίση, μας υπενθυμίζει ότι ο Ιμπεριαλισμός δεν μπορεί να περιοριστεί στην αμερικανική κυριαρχία. Πρόκειται για ένα σύστημα οικονομικού και γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ των ηγετικών καπιταλιστικών δυνάμεων. Αντί να γίνουμε ουρά οποιασδήποτε από αυτές τις δυνάμεις, πρέπει να ανιπαλέψουμε ολόκληρο αυτό το σύστημα. Αυτό σημαίνει να αντιπαλέψουμε τη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία”.

Δεν πρόκειται για κάποιον με λανθασμένη πολιτική γραμμή. Είναι ένας άνθρωπος που ξέρει ότι ψεύδεται. Ήταν 2008, όταν ο Καλλίνικος έγραψε ένα άρθρο για το Socialist Review, “Συστημική αποτυχία: οικονομική αναταραχή και ατελείωτος πόλεμος”.

Γράφοντας για το θέμα των αμερικανικών σχεδίων για την Ουκρανία, τη Γεωργία και άλλες περιοχές στον Καύκασο που ιστορικά βρίσκονταν στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, ο Καλλίνικος δήλωνε: “Η παγκόσμια πολιτική μετά τις επιθέσεις της ’11ης Σεπτέμβρη’ κυριαρχείται από τις προσπάθειες της κυβέρνησης Μπους να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ αξιοποιώντας τη στρατιωτική τους υπεροχή”. Η κυβέρνηση Μπους σκόπευε “να προκαλέσει μια αντιπαράθεση με τη Ρωσία στον Καύκασο”.

“Μια καθοριστική διάσταση της υψηλής στρατηγικής των ΗΠΑ από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν να εκμεταλλευτούν ανελέητα την αδυναμία της Ρωσίας επεκτείνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη ως έναν τρόπο τόσο περικύκλωσης της Ρωσίας όσο και επέκτασης της αμερικανικής επιρροής εντός της Ευρασίας. Ξεκινώντας υπό τον Μπιλ Κλίντον στη δεκαετία του 1990, η πολιτική αυτή επεκτάθηκε από την κυβέρνηση Μπους, η οποία έχει δώσει την ενθουσιώδη υποστήριξη της στα αρκετά ασταθή φιλοδυτικά καθεστώτα της Ουκρανίας και της Γεωργίας”.

Ο Καλλίνικος, στη συνέχεια, προειδοποιούσε:

“Σε κάθε περίπτωση, η επιδίωξη επέκτασης του ΝΑΤΟ προκειμένου να συμπεριλάβει την Ουκρανία και τη Γεωργία, ευρισκόμενες σε δύο από τις βασικές παραμεθόριες ζώνες της Ρωσίας, θα ήταν απερίσκεπτη. Λόγω της αλλαγής της σχετικής ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, αυτή η πολιτική -έντονα προωθούμενη από τον Μπους στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τον περασμένο Απρίλιο- ήταν το αποκορύφωμα της μωρίας”.

Το σίγουρο αποτέλεσμα ήταν “το ξέσπασμα του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας”.

Ο Καλλίνικος κατέληγε με μια συντριπτική -για τον ίδιο- διάψευση κάθε ισχυρισμού ότι η Ρωσία κατείχε σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις ΗΠΑ. “Μόλις το 1980, η Σοβιετική Ένωση παρήγαγε το 14,8% της παγκόσμιας παραγωγής του δευτερογενούς τομέα, σχεδόν το ήμισυ του αμερικανικού μεριδίου του 31,5%” έγραψε. Αλλά φτάνοντας στο 2007, “στη Ρωσία αντιστοιχούσε το 3,2% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, μικρότερο από το αντίστοιχο μερίδιο 4,2% του 1992, και πολύ κάτω από το μερίδιο 21,63% των ΗΠΑ. Η υψηλότερη εκτίμηση για τις ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες τις τοποθετεί στα 70 δισεκατομμύρια δολάρια το 2006, σε αντίθεση με τα 535,9 δις δολάρια του Πενταγώνου. Η Ρωσία έχει χάσει στρατηγικά και οικονομικά ζωτικό έδαφος στην Ουκρανία και την Κεντρική Ασία, και ο πληθυσμός της συνεχίζει να μειώνεται”.
“Αυτό σημαίνει”, κατέληγε ο Καλλίνικος, ότι “οι ΗΠΑ είναι η μόνη πραγματικά παγκόσμια ιμπεριαλιστική δύναμη”.

Η επισημαινόμενη παρακμή, η οποία έχει ενθαρρύνει και οδηγήσει την επιθετικότητα των ΗΠΑ στην περιοχή του Καυκάσου, είναι το αποτέλεσμα της παλινόρθωσης του καπιταλισμού και της καταστροφή της Σοβιετικής Ένωσης από τη σταλινική γραφειοκρατία, της οποίας προϊόν είναι το καθεστώς ολιγαρχών του Πούτιν. Αυτό αναδεικνύει το απαραίτητο σημείο εκκίνησης κάθε σοσιαλιστικής κριτικής της ρωσικής εθνικιστικής και μιλιταριστικής απάντησης του Πούτιν στην Ουκρανία και της πολιτικής πάλης για την ανεξάρτητη πολιτική κινητοποίηση της εργατικής τάξης της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Ευρώπης και της Αμερικής.

Αλλά για τον Καλλίνικο, ο οποίος περιτυλίγει τη δεξιόστροφη γραμμή του με τις γελοιότητες και τις πολιτικές μυθοπλασίες του “κρατικού καπιταλισμού”, συμπεριλαμβανομένης της ψευδούς απεικόνισης της Ρωσίας ως ιμπεριαλιστικής δύναμης, τα στρατηγικά διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, είναι κενό γραμμα.

Ο Καλλίνικος με ευχαρίστηση ξεχνά τι έγραψε το 2008, επειδή είναι προσηλωμένος στην υπεράσπιση του πραξικοπήματος στο Κίεβο που οργανώθηκε από την Ουάσιγκτον και στην επιμονή ότι η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος ιμπεριαλιστής.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Καλλίνικος χρησιμοποιεί ψευδείς ισχυρισμούς για να καθαγιάσει μια φιλο-ιμπεριαλιστική πολιτική. Τον Ιούλιο του 2012, οι ΗΠΑ διεξήγαγαν ήδη πάνω από ένα χρόνο μια στρατιωτική εκστρατεία για να αποσταθεροποιήσουν το καθεστώς του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ, χρησιμοποιώντας κατευθυνόμενες ισλαμιστικές δυνάμεις υποστηριζόμενες από την Τουρκία και τις χώρες του Κόλπου.

Ο Καλλίνικος ανταποκρίθηκε περιγράφοντας τη Συρία ως μια «επανάσταση» ριζωμένη σε μια «λαϊκή εξέγερση», επιμένοντας: “Η άποψη ότι η Συρία ‘επαναποικιοποιείται’ υπαινίσσεται ότι η απομάκρυνση του καθεστώτος του Άσαντ είναι μια παλιά μακροχρόνια Δυτική επιδίωξη. Αλλά δεν υπάρχει καμία ένδειξη για κάτι τέτοιο … Εκείνοι στη Δυτική Αριστερά που επιτρέπουν ένας αντανακλαστικός και απερίσκεπτος «αντι-ιμπεριαλισμός», να τους θέσει εναντίον της συριακής επανάστασης απλά ομολογούν την χρεωκοπία τους”.

Ο Καλλίνικος κλείνει το άρθρο του για την Ουκρανία της 3ης Μάρτη με την υπόδειξη: “Ποτέ άλλοτε το σύνθημα «Ούτε Ουάσιγκτον ούτε Μόσχα, αλλά διεθνής σοσιαλισμός» δεν ήταν πιο επίκαιρο”.

Στην πραγματικότητα, αυτό το παλιό σύνθημα του SWP περί “τρίτου πόλου” δεν αντικατοπτρίζει με ακρίβεια την πολιτική του Καλλίνικου. Ο Καλλίνικος είναι ορκισμένος αντίπαλος του “απερίσκεπτου αντι-ιμπεριαλισμού”, επειδή ο ίδιος είναι ένας απολογητής του ιμπεριαλισμού. Το παραπλανητικό του σύνθημα θα πρέπει να διαβαστεί σωστά: “Όχι στη Μόσχα, Ναι στην Ουάσιγκτον”.