Μετά από 18 ημέρες διαδηλώσεων και συγκρούσεων, ποτισμένη από το αίμα τουλάχιστον 300 επαναστατών, η αιγυπτιακή επανάσταση ανέτρεψε το δικτάτορα Μουμπάρακ, επιτυγχάνοντας το πρώτο της στόχο. Ούτε οι παρακρατικές συμμορίες, ούτε τα ήξεις-αφίξεις της Δύσης, ούτε η «ουδέτερη» στάση του στρατού, μπόρεσαν να ανακόψουν την ορμή των συνειδητά εξεγερμένων Αιγυπτίων. Οι μάζες που κατέκλυζαν τους δρόμους, που οργάνωσαν υποδειγματικά τον αγώνα τους, που ανέδειξαν σε κέντρο αγώνα την ιστορική πια πλατεία Ταχρίρ, έμειναν ανυποχώρητες και αποφασισμένες και τελικά επέβαλλαν τη θέληση τους.
Όπως και στην Τυνησία, έτσι και στην Αίγυπτο, η επανάσταση συνεχίζεται και η σύγκρουση θα κρίνει αν θα ολοκληρωθεί ή αν η μεταπολίτευση που επιχειρείται προδώσει τις προσδοκίες των εξεγερμένων μαζών. Σε κάθε περίπτωση η επανάσταση στην Αίγυπτο έρχεται να σπείρει τον τρόμο στις άρχουσες τάξεις παγκοσμίως και την ελπίδα στους καταπιεσμένους σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Αναμφίβολα η αιγυπτιακή επανάσταση έχει πολύ μεγαλύτερες γεωπολιτικές συνέπειες από εκείνες της Τυνησίας, αν και ήταν ο αγώνας των εξεγερμένων Τυνήσιων που άναψε τη σπίθα, φέρνοντας την επανάσταση από τις σελίδες της θεωρίας στην ζωντανή πραγματικότητα. Το καθεστώς Μουμπάρακ ήταν ο εγγυητής της ιμπεριαλιστικής ειρήνης, προνομιακός εταίρος των σιωνιστών του Ισραήλ, ο διαχειριστής του Σουέζ με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ομαλή αναπαραγωγή των καπιταλιστικών σχέσεων στην περιφέρεια. Αυτό εξηγεί και τη μεταστροφή της Δύσης που όταν αντιλήφθηκε πως ο Μουμπάρακ είναι πια καμμένο χαρτί, εν μια νυκτί υποστήριξε υποκριτικά τους εξεγερμένους, αναζητώντας μια φόρμουλα όμαλης μετάβασης που θα εγγυάται τα συμφέροντα της. Ας μη βιαστούν οι άθλιοι καθεστωτικοί αναλυτές να γράψουν τον επίλογο της επανάστασης και να αναγνωρίσουν ως νόμιμη εξουσία το στρατό. Ο στρατός, μπροστά στο ενδεχόμενο διάλυσης του, υποστήριξε τελικά το δίκιο των εξεγερμένων και παραμένει αυτή τη στιγμή ρυθμιστής, όσο το εξεγερμένο προλεταριάτο του δίνει αυτό το δικαίωμα, κρατώντας στάση αναμονής. Αντίστοιχα ας τρέμουν τα διεφθαρμένα καθεστώτα και οι ιμπεριαλιστές που τα στηρίζουν τη μεταδικότητα της επανάστασης που θα οικοδομήσει τη νέα Μέση Ανατολή, όχι όμως όπως την περιεγραφε η Κοντολίζα Ράιχ, αλλά όπως θα την ορίσουν οι αραβικές μάζες.
Ας σταθούμε όμως σε καποια πολιτικά συμπεράσματα που οπλίζουν τη θέληση και γεμίζουν με ελπίδα κάθε αγωνιστή:
- όπως και στην Τυνησία, η επανάσταση ξέσπασε ύστερα από μια γενικευμένη διάψευση προσδοκιών ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Η φτώχεια, η ανεργία της νεολαίας, η διαφθορά και η καταπίεση του καθεστώτος είναι η μια όψη. Η άλλη είναι πως το καθεστώς Μουμπάρακ, έπειτα και από την ανοιχτή προδοσία του παλαιστινιακού λαού, με τον συνοριακό αποκλεισμό της Γάζας το 2008, διέλυσε και την τελευταία προσδοκία και το τελευταίο στοιχείο κοινωνικής συνοχής, γιατί έχασε τη δυνατότητα να παρουσιάζεται ως υπερασπιστής -έστω «ρεαλιστικά»- των Παλαιστινίων. Με αυτή την έννοια το σπάσιμο του αποκλεισμού της Γάζας, έπειτα από συγκρούσεις στη Ράφα τον Απρίλιο του 2008, ήταν το πρελούδιο της αντικαθεστωτικής αμφισβήτησης.
- Η εξέγερση ενοποίησε τα επιμέρους εργατικά αιτήματα, τη δυσαρέσκεια των μεσαίων στρωμάτων που σπούδαζαν τα παιδιά τους για να μένουν άνεργοι, την απελπισία των απόκληρων στο πολιτικό γεγονός του αντικαθεστωτικού αγώνα. Στους δρόμους βρίσκονταν όλοι ως συνειδητοί πολίτες που διεκδικούν αλλαγή των όρων ύπαρξης τους κι όχι ως θύματα του καθεστώτος που διαμαρτύρονται.
- Ο όγκος των διαδηλωτών εκφράζει την απονομιμοποίηση του καθεστώτος στις συνειδήσεις εκατομμυρίων και ταυτόχρονα νομιμοποίησε την εξουσία του δρόμου. Η μαζικότητα όμως του αυθόρμητου συνδυάστηκε με την οργάνωση και την περιφρούρηση της επανάστασης από τη συνειδητή πρωτοπορία, ακόμα κι αν αυτή δεν έχει αποκτήσει οργανωτική έκφραση με την έννοια του κόμματος, αλλά χωρική. (συνέλευση πλατείας Ταχρίρ)
- Οι νέες τεχνολογίες έπαιξαν σίγουρα το ρόλο τους, αλλά η ανάδειξη τους σε καθοριστικό παράγοντα, εκτός από την τεχνολογική ερμηνεία των κοινωνικών διεργασίων, αναδεικνύει μάλλον την ιμπεριαλιστική βλακώδη ερμηνεία των γεγονότων. Με παρόμοιο τρόπο η ισλαμοποίηση της εξέγερσης (όταν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι ξεπαράστηκαν από τα γεγονότα και παραμένουν εφεδρεία για την επομενη μέρα της σταθερότητας) αντανακλά τα δυτικά στερεότυπα. Με αυτή την έννοια η Επανάσταση στην Αίγυπτο είναι κομμάτι των αγώνων του παγκόσμιου συνειδητού προλεταριάτου κι όχι κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Ανατολής.
Οι μάζες κάνουν την ιστορία, όταν από θύματα που διαμαρτύρονται, μετατραπούν σε συνειδητό προλετάριους, που αντιλαμβάνονται τη δύναμη της θέλησς τους. Τότε είναι που σαν φωτιά εισβάλλουν στο προσκήνιο, έτοιμοι να πληρώσουν το τίμημα του θανάτου για την προοπτική μιας νέας κοινωνίας. Στα πρόσωπα των εξεγερμένων της Αιγύπτου και της Τυνησίας αντικρίζουμε το μέλλον αυτού του κόσμου, τιμάμε με τη σειρά μας τους νεκρούς όχι ως θύματα αλλά ως συνειδητούς επαναστάτες που πάλεψαν μέχρι τέλους. Ας πλημμυρίσει τις δυτικές μητροπόλεις ο άνεμος της αραβικής επανάστασης, έχουμε μπροστά μας ένα νέο σημείο εκκίνησης όπου πέφτουν οι θρόνοι δεκαετιών και εκατοντάδες εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο αφουγκράζονται τις αναταράξεις των επαναστάσεων. Όλα τώρα αρχίζουν κι αν είναι δύσκολος ο δρόμος είναι στα σίγουρα ο μόνος!
Άκης Τζάρας
Κόκκινη Ορχήστρα 
Οι διοργανωτές των διαδηλώσεων στο Κάιρο περιγράφουν τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για να κερδίσουν έδαφος έναντι στην αστυνομία:
Η συνάντηση στο ζαχαροπλαστείο που δεν ήταν στο Facebook
των Charles Levinson και Margaret Coker (The Wall Street Journal), (μετάφραση Γ. Μάργαρης, από το Κόκκινο)
Κάιρο – Η κατάληψη της περιοχής γύρω από το EGTRICK κτίριο της Βουλής αυτή την εβδομάδα από την αιγυπτιακή αντιπολίτευση ξεκίνησε με ένα τέχνασμα – το τελευταίο παράδειγμα για το πως, για πάνω από δύο εβδομάδες, νέοι ακτιβιστές έχουν κατατροπώσει τις φοβερές δυνάμεις ασφαλείας της Αιγύπτου ώστε να παρακινήσουν μια εξέγερση που πολλοί εδώ θεωρούσαν για πολύ καιρό αδύνατη.
Την Τρίτη, νεολαίοι διοργανωτές της αντιπολίτευσης κάλεσαν σε πορεία στο κτίριο της κρατικής τηλεόρασης μερικά τετράγωνα βόρεια από την κατασκήνωση τους στην κεντρική πλατεία Tahrir. Έπειτα, ενώ ο στρατός παρατάχθηκε σε αυτό το ευαίσθητο κεντρικό σημείο επικοινωνιών, οι διαδηλωτές επεκτάθηκαν νότια προς την ελαφρώς αμυνόμενη περιοχή γύρω από το κτίριο της βουλής της Αιγύπτου.
Καθώς οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην Αίγυπτο έφτασαν στην 17η ημέρα τους την Πέμπτη, το καθεστώς του προέδρου Hosni Mubarak βρισκόταν σε βαθιά αναταραχή. Ο αρχηγός του κυβερνώντος Εθνικού Δημοκρατικού κόμματος είπε ότι συμβούλευσε τον κ. Μουμπάρακ να παραιτηθεί. Ο στρατός της χώρας κινήθηκε για να πάρει τον έλεγχο στους δρόμους. Όμως ο κ. Μουμπάρακ, προς οργή των διαδηλωτών, δεν παραιτήθηκε.
Οι διαδηλώσεις που τώρα βασανίζουν τον κ. Μουμπάρακ σε όλο το Κάιρο και την Αίγυπτο οφείλουν εν μέρει τους σπόρους τους σε μια κίνηση τρικ, όπως προκύπτει από πολλές συνεντεύξεις με αυτούς που σχεδίασαν τις διαδηλώσεις.
Στις 25 Ιανουαρίου, την πρώτη ημέρα των διαδηλώσεων, οι διοργανωτές από το νεολαιίστικο κομμάτι των αντιπολιτευτικών κινημάτων δημιούργησαν αυτό που εμφανίστηκε ως αυθόρμητη συγκέντρωση των κατοίκων της φτωχογειτονιάς Bulaq al-Dakrour, στο δυτικό όριο του Καίρου. Αυτοί οι διαδηλωτές δεν ήταν, όπως θέλει η πιο δημοφιλής αφήγηση, μορφωμένοι νέοι που έμαθαν για τις διαδηλώσεις στο Ίντερνετ. Αντίθετα, ήταν φτωχοί κάτοικοι που γέμισαν ένα λαβύρινθο από λασπώδη και στενά σοκάκια, και συγκεντρώθηκαν μπροστά από ένα ζαχαροπλαστείο της γειτονιάς έπιασαν τις δυνάμεις ασφαλείας στον ύπνο.
Αυτή η διαδήλωση ήταν ό,τι άλλο εκτός από αυθόρμητη. Το πώς τα κατάφεραν οι διοργανωτές, όταν τόσες απόπειρες στο παρελθόν είχαν αποτύχει, έχει κάνει ανθρώπους να ξύνουν το κεφάλι τους από τότε.
Μετά την απελευθέρωση του από την κράτηση του την Κυριακή, ο διευθυντής της Google, Wael Ghonim, διηγήθηκε λεπτομερώς τη συνάντηση του με τον νεοδιορισθέντα υπουργό εσωτερικών. «Κανένας δεν κατάλαβε πώς το έκανες», του είπε ο υπουργός, σύμφωνα με τον ίδιο τον κ. Ghonim. Είπε ότι οι ανακριτές του συμπέραναν ότι εξωτερικές δυνάμεις θα έπρεπε να έχουν λάβει μέρος.
Αξιωματούχοι στο υπουργείο εσωτερικών, που εποπτεύει την αστυνομία, δεν κατέστη δυνατό να προσεγγιστούν για να σχολιάσουν επ’ αυτού.
Οι διοργανωτές, που τώρα σχηματίζουν τον ηγετικό πυρήνα του Επαναστικού Κινήματος Νέων, που πλέον έχουν έλθει στο προσκήνιο ως εκπρόσωποι των διαδηλωτών στην πλατεία Tahrir, σε συνεντεύξεις τις τελευταίες μέρες αποκάλυψαν πώς τα κατάφεραν.
Στις αρχές Ιανουαρίου, αυτός ο πυρήνας διοργανωτών αποφάσισαν να αποπειραθούν να αντιγράψουν τις επιτυχίες των διαδηλωτών στην Τυνησία, που τελικά έδιωξαν τον πρόεδρο Zine al-Abidine Ben Ali. Το άμεσο ενδιαφέρον τους ήταν πώς θα ματαιώσουν το υπουργείο εσωτερικών, του οποίου οι λεγεώνες σωμάτων ασφαλείας αναχαίτιζαν και κατέστειλλαν διαδηλώσεις για χρόνια. Η αστυνομία ήταν ειδική στο να προλαμβάνει πορείες από το να μεγαλώσουν ή να κινηθούν στους δρόμους, καθώς και στο να κρατάει τους περισσότερους Αιγύπτιους μακριά.
«Έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο να αποφύγουμε την Ασφάλεια από το να δημιουργήσει τη ζώνη της και να μας σταματήσει», είπε ο 41χρονος αρχιτέκτονας Basem Kamel , μέλος της νεολαίας του Mohamed ElBaradei και ένας από τη ντουζίνα, πάνω-κάτω, των διοργανωτών.
Συναντιόντουσαν καθημερινά για δύο βδομάδες στο γεμάτο σαλόνι της μητέρας του Ziad al-Alimi. Ο κ. Alimi είναι ένας νεαρός διοργανωτής, από τα ηγετικά στελέχη της ομάδα της καμπάνιας του κ. ElBaradei. Η μητέρα του, πρώην ακτιβίστρια που έκανε 6 μήνες φυλακή για το ρόλο της στην οργάνωση διαδηλώσεων κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων για το ψωμί το 1977, μένει στη γειτονιά μεσαίας τάξης Agouza στη Δυτική όχθη του Νείλου. Αυτοί που ήταν παρόντες περιλάμβαναν εκπροσώπους από έξι κινήματα νεολαίας που συνδέονταν με τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, οργανώσεις που αγωνίζονταν για τα δικαιώματα των εργαζομένων και την μουσουλμανική αδελφότητα.
Επέλεξαν 20 τοποθεσίες για διαδήλωση, συνήθως συνδεόμενα με κάποιο τζαμί, σε πυκνοκατοικημένες εργατικές γειτονιές γύρω από το Κάιρο. Ήλπιζαν ότι ένας τόσο μεγάλος αριθμός διάσπαρτων κινητοποιήσεων θα ζόριζε τις δυνάμεις ασφαλείας, θα τράβαγε μεγαλύτερους αριθμούς διαδηλωτών και θα θα αύξανε την πιθανότητα ώστε κάποιοι διαδηλωτές θα ξέφευγαν και θα ενωνόντουσαν ξανά στην πλατεία Tahrir.
Η ομάδα κάλεσε δημόσια για πορείες σε αυτές τις τοποθεσίες στις 25 Ιανουαρίου, ημέρα εθνικής γιορτής προς τιμήν του ευρέως στιγματισμένου αστυνομικού σώματος της χώρας. Ανακοίνωσαν τις τοποθεσίες των διαδηλώσεων στο Ίντερνετ και κάλεσαν τους διαδηλωτές να ξεκινήσουν σε κάθε μία μετά τις προσευχές περίπου στις 2 μ.μ.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό.
«Η 21η τοποθεσία, κανείς δεν ήξερε για αυτήν», είπε ο κ. Kamel.
Για να είναι σίγουροι, αυτοί οι ακτιβιστές δεν ήταν οι μόνοι που καλούσαν σε πορεία εκείνη την ημέρα. Και άλλες ομάδες με επιρροή συγκέντρωσαν τις δυνάμεις τους για το σκοπό. Η σελίδα του Facebook του Khaled Said, του νέου που χτυπήθηκε μέχρι το θάνατο από την αστυνομία στην Αλεξάνδρεια, είχε προκύψει μήνες πριν σαν ένα σημείο συνάντησης στο ίντερνετ για ακτιβιστές στην Αίγυπτο.
Υπήρχε μια σελίδα στα αραβικά και μία στα αγγλικά, και κάθε μία είχε τους δικούς της διαχειριστές. Ο κ. Ghonim, διευθυντής της Google, έχει τώρα ταυτοποιηθεί ως ένας από αυτούς. Οι άλλοι διαχειριστές των σελίδων παραμένουν ανώνυμοι.
Ένας διαχειριστής για την σελίδα στα αγγλικά, που χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο El-Shaheed, ή ο Μάρτυρας, διηγήθηκε λεπτομερώς το ρόλο των διαχειριστών στις διαδηλώσεις σε μια συνέντευξη με την εφημερίδα Wall Street Journal μέσω του Gmail chat. Ο El-Shaheed θυμάται να ανταλλάσσει μηνύματα με το διαχειριστή της σελίδας στα αραβικά στις 14 Ιανουαρίου, όταν διαδόθηκαν τα νέα για τη πτήση φυγής του Τυνήσιου προέδρου από τη χώρα του. Ο κ. Kamel και οι ομάδες του, που είχαν ήδη ξεκινήσει να οργανώνουν τη διαδήλωση, είχαν τώρα άλλη μια ισχυρή δύναμη στρατολόγησης.
«Μίλαγα με τον άραβα διαχειριστή και παρακολουθούσαμε την Τυνησία και τη στιγμή που ακούσαμε ότι ο Ben Ali έφυγε, είπε: «Πρέπει να κάνουμε κάτι», είπε ο El-Shaheed, του οποίου η πραγματική ταυτότητα δεν μπορούσε να καθοριστή.
Ο διαχεριστής της αραβικής σελίδας ανέβασε στη σελίδα μια ανοικτή ερώτηση προς τους αναγνώστες: «Τι νομίζετε ότι πρέπει να δώσουμε σαν δώρο στη βίαιη Αιγυπτιακή αστυνομία στην ημέρα της;».
«Η απάντηση ήρθε από όλους: Τυνησία, Τυνησία» έγραψε ο El-Shaheed.
Για τις τελευταίες τρεις μέρες πριν την πορεία, ο κ. Kamel και οι φίλοι του διοργανωτές λένε ότι κοιμήθηκαν μακριά από τα σπίτια τους, φοβούμενοι ότι η αστυνομία θα τους συνελάμβανε στη μέση της νύχτας. Φοβούμενοι ότι τα κινητά τους θα παρακολουθούνταν, χρησιμοποιούσαν κινητά φίλων τους ή μελών των οικογενειών τους.
Έστειλαν μικρές ομάδες να «γνωριστούν» με τη μυστική 21η τοποθεσία. Ήταν το ζαχαροπλαστείο Hayiss στη γειτονιά Bulaq al-Dakrour, μπροστά από το οποίο στην πλακόστρωτη πλατεία – όπου συνήθως φιλοξενούσε τραπέζια έξω κατά τους ζεστούς μήνες – θα ήταν ένα σημείο κινητοποίησης εύκολο για οποιονδήποτε να το βρει, σε μία κατά τα άλλα πολύπλοκη γειτονιά όμοια με αναρίθμητες άλλες στην πόλη.
Οι διοργανωτές λένε ότι ήξεραν ότι η επιτυχία των διαδηλώσεων θα εξαρτώνταν από τη συμμετοχή “απλών” Αιγυπτίων σε εργατικές περιοχές όπως αυτή, όπου το Ίντερνετ και το Facebook δεν χρησιμοποιούνται ευρέως. Μοίρασαν φυλλάδια στην πόλη τις ημέρες πριν τη διαδήλωση, συγκεντρώνοντας τις προσπάθειες στο Bulaq al-Dakrour.
«Έδωσε στους ανθρώπους την ιδέα ότι μια επανάσταση θα ξεκινούσε στις 25 Ιανουαρίου», είπε ο κ. Kamel.
Τις ημέρες λίγο πριν τη διαδήλωση, οι διοργανωτές έστειλαν μικρές ομάδες να περπατήσουν τις διαδρομές της διαδήλωσης σε διάφορες ταχύτητες, ώστε να συγχρονίσουν πως οι ξεχωριστές διαδηλώσεις θα ενώνονταν.
Στις 25 Ιανουαρίου, οι δυνάμεις ασφαλείας αναπτύχθηκαν, όπως προβλεπόταν, κατά χιλιάδες σε κάθε ένα από τις ανακοινωθείσες τοποθεσίες.
Στο εν τω μεταξύ, τέσσερις διοικητές πεδίου επιλεγμένοι από την επιτροπή των διοργανωτών άρχισαν να αποσπούν διαδηλωτές σε πυρήνες των 10. Για να εξασφαλισθεί η μυστικότητα, μόνο ένα μέλος κάθε πυρήνα ήξερε τον προορισμό τους.
Σε αυτές τις μικρές ομάδες, οι διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς το ζαχαροπλαστείο Hayiss, συγκεντρώνοντας μια ομάδα από 300 διαδηλωτές ελεύθερους από τον έλεγχο της αστυνομίας. Η έλλειψη ασφάλειας παρακίνησε τους κατοίκους της γειτονιάς να συρρεύσουν κατά εκατοντάδες έξω από τα πυκνά σοκάκια της γειτονιάς, φουσκώνοντας το πλήθος σε χιλιάδες, λένε οι υπάλληλοι του ζαχαροπλαστείου που παρακολουθούσαν την σκηνή να εξελίσσεται.
Στις 1:15 μ.μ, ξεκίνησαν την πορεία προς το κέντρο του Καίρου. Μέχρι η αστυνομία να παρατάξει ένα μικρό τμήμα για να τους μπλοκάρει, οι γραμμές των διαδηλωτών είχαν μεγαλώσει αρκετά για να υπερισχύσουν.
Οι άλλες πορείες που οργανώθηκαν στα τζαμιά σε όλη την πόλη απέτυχαν να φτάσουν στην πλατεία Tahrir, αφού οι προσπάθειες τους ματαιώθηκαν από τις ζώνες των σωμάτων ασφαλείας της αστυνομίας. Οι διαδηλωτές της Bulaq al-Dakrour, η μόνη ομάδα που έφτασε στο στόχο της, κατέλαβε την πλατεία Tahrir για αρκετές ώρες μέχρι μετά τα μεσάνυχτα, όταν η αστυνομία επιτέθηκε στους διαδηλωτές με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες.
Ήταν η πρώτη φορά που οι Αιγύπτιοι είδαν μια τέτοια διαδήλωση στους δρόμους τους, και παρείχε μια σπίθα που ενθάρρυνε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων να βγουν στη διαδήλωση την επόμενη Παρασκευή. Στις 28 Ιανουαρίου, κατέλαβαν την πλατεία Tahrir ξανά. Έχουν μείνει εκεί από τότε.
Και ένα επίσης ενδιαφέρον άρθρο του Ιμμάνουελ Βαλερστάιν από τα Ενθέματα της Αυγης, 6 Φεβρουαρίου 2011
Η δεύτερη Εξέγερση των Αράβων: νικητές και ηττημένοι
Μου αρέσει!Μου αρέσει!