Για το επικείμενο βρετανικό δημοψήφισμα

Π. Παπ. για το avantgarde

Μια πολιτική δολοφονία, προπομπός κύματος αντίδρασης

Η δολοφονία μιας βουλευτίνας του βρετανικού Εργατικού Κόμματος από ένα φασιστικό κάθαρμα, που σύμφωνα με αναφορές φώναξε «πρώτα η Βρετανία» όταν τη σκότωνε, αποτελεί ένα ακραίο αλλά χαρακτηριστικό στιγμιότυπο του πολιτικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί στη χώρα στις παραμονές του δημοψηφίσματος στις 23 Ιούνη.

Ο μεσαίος από αυτούς που κρατούν το πανό του ναζιστικού «Britain First» μοιάζει πολύ με το δολοφόνο, μολονότι κανείς δε μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος. Υπάρχουν (αρκετά πειστικές) αναφορές για σχέσεις του με φασιστικές οργανώσεις σε ΗΠΑ και Νότια Αφρική. «Θάνατος στους προδότες, λευτεριά στη Βρετανία», απάντησε στο δικαστήριο όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το όνομά του.

Πάντως εδώ είναι σίγουρα αυτός.

Χωρίς να αποκλείουμε κανένα ενδεχόμενο [1], θεωρούμε πως το πιθανότερο σενάριο είναι ο δολοφόνος να έδρασε με κίνητρο την ιδεολογία του. Η βουλευτίνα ήταν υποστηρίκτρια της καμπάνιας υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και είχε ένα φιλομεταναστευτικό προφίλ. Αλλά ακόμα και αν πείσει κανείς τον εαυτό του ότι ο δολοφόνος έδρασε στα πλαίσια μιας οργανωμένης συνωμοσίας του βαθέως κράτους που σκοπό είχε να ανακόψει τα ποσοστά του μπρέξιτ που προηγούνταν στα γκάλοπ, θα πρέπει να είναι τυφλός για να μη δει στο συμβάν αυτό τα αντιδραστικά πολιτικά αποτελέσματα που παράγει η καμπάνια περί μπρέξιτ. (Περί τυφλότητος ο λόγος λοιπόν, και ο Γιώργος Δελαστίκ στο Πριν του Σαββάτου αδυνατεί να διακρίνει τη σύνδεση. Προφανώς αδυνατεί, αφού θεωρεί πως ο βρετανικός λαός δίνει κάποια προοδευτική μάχη ενάντια στο «4ο Ράιχ» της Γερμανίας, από την έκβαση της οποίας μάλιστα «θα κρίνουμε αν οι Άγγλοι είναι λαός μιας μεγάλης χώρας ή αν πρόκειται για άτομα που απλώς κατοικούν σε μια μεγάλη χώρα». Αυτό το πραγματικά αχαρακτήριστο αβαντάρισμα του εθνικισμού – και μάλιστα του εθνικισμού μιας ιμπεριαλιστικής χώρας που τυγχάνει και πρώην αυτοκρατορία που καταπίεζε το μισό πλανήτη – δε μπορεί παρά να αφήσει κάποιον με το στόμα ανοιχτό, ακόμα και αν ξέρει τις ευαισθησίες του συγκεκριμένου δημοσιογράφου με τα «εθνικά θέματα». Για να στηρίξει την άποψή του αυτή, ο Δελαστίκ επιλέγει να ρίξει όλο το βάρος στην πιθανότητα η δολοφονία να ήταν ενορχηστρωμένη από τις μυστικές υπηρεσίες, αρνούμενος να αναγνωρίσει την πιθανότητα να διαπράχθηκε με πολιτικό κίνητρο την ιδεολογία του δράστη, ο οποίος αποθρασύνθηκε στο αντιδραστικό πολιτικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί κυρίως από την καμπάνια περί μπρέξιτ.)

Δε μας ενδιαφέρει να παρουσιάσουμε κάποια αγιογραφία της δολοφονηθείσας, η οποία ήταν μια άξια εκπρόσωπος του βρετανικού ιμπεριαλισμού που ανήκε στη δεξιά πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος και ήταν μάλιστα ιδιαίτερα φιλοπόλεμη. Μεταξύ άλλων, δραστηριοποιούνταν στη γνωστή μας ΜΚΟ Syria Solidarity UK και απαιτούσε επιτακτικά ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στη Συρία. Αλλά ο δολοφόνος της δεν τη σκότωσε για τις φιλοϊμπεριαλιστικές της θέσεις, αλλά γιατί κατά πάσα πιθανότητα στο κεφάλι του τη θεωρούσε αριστερή φίλη των μεταναστών και εχθρό του βρετανικού μεγαλείου. Μολονότι δεν έχουμε δάκρυα για αυτήν, στη θέση της θα μπορούσε να είναι ο κάθε αριστερός σύντροφός μας ή ο κάθε μετανάστης στη Βρετανία, που μπορεί να γίνει στόχος των πιο μαχητικών τμημάτων μιας αναζωογονημένης ακροδεξιάς.

Τα στρατόπεδα της ενδοαστικής σύγκρουσης: Remain

Πρόκειται για το στρατόπεδο που υποστηρίζει την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ. Στην πολιτική του ηγεσία βρίσκονται ο πρωθυπουργός Κάμερον (αρχηγός των Τόρηδων) και ο Κόρμπιν (αρχηγός του Εργατικού Κόμματος). Το μεγαλύτερο κομμάτι του κόμματος των Τόρηδων και το μεγαλύτερο κομμάτι του Εργατικού Κόμματος στοιχίζονται πίσω του. Υποστηρίζεται από το μεγαλύτερο τμήμα της βρετανικής αστικής τάξης, που βλέπει τη συμμετοχή του στην ΕΕ ως απαραίτητη για τη διασφάλιση των συμφερόντων του και της θέσης του στο διεθνή ανταγωνισμό, και από την ομοσπονδία των συνδικάτων (TUC). Χαίρει επίσης της υποστήριξης των σημαντικότερων χωρών του δυτικού ιμπεριαλισμού.

Τα βασικά επιχειρήματα της πλευράς αυτής είναι ότι η ΕΕ αποτελεί πηγή πλούτου, θέσεων εργασίας, εργατικών δικαιωμάτων κλπ. Κάποιοι αριστεροί που συμμετέχουν σε αυτήν υποστηρίζουν επίσης πως η ΕΕ μπορεί να μεταρρυθμιστεί και να γίνει μια «κοινωνική Ευρώπη». Πρόκειται για ψέματα που στόχο έχουν να ξεπλύνουν το στρατηγείο της αστικής αντεπανάστασης στην ήπειρο.

Η αριστερή πτέρυγα του μπλοκ αυτού περιλαμβάνει διάφορες αριστερές οργανώσεις οι οποίες, σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να έχουν αυταπάτες ή να τρέφουν καμιά αγάπη για την ΕΕ, την επιλέγουν ως μικρότερο κακό απέναντι στην ακροδεξιά που κυριαρχεί στην άλλη πλευρά. Οι περισσότερες από αυτές τις οργανώσεις έχουν επενδύσει στον Κόρμπιν και έχουν προσδοκίες από μια πιθανή νίκη του στις επόμενες εκλογές. Δυστυχώς για όλους μας, πλανώνται πλάνην οικτρά. (Μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς στη Μεγάλη Βρετανία θεωρεί πως η «δουλειά» δε μπορεί παρά να περάσει από το Εργατικό Κόμμα, καθώς εκεί βρίσκεται η εργατική τάξη και άρα πιστεύουν πως μπορούν «να τραβήξουν την ταξική γραμμή».) Αν αυτό το άρθρο γραφόταν στη Βρετανία, θα αφιερώναμε μεγαλύτερο μέρος της κριτικής μας σε αυτούς τούς συντρόφους. Αλλά στην Ελλάδα το ταξικό μας στρατόπεδο δεν κινδυνεύει τόσο από φιλο-ΕΕ αυταπάτες.

Το άλλο αστικό στρατόπεδο: Leave

Η καημενούλα Βρετανία που καταπιέζεται από την ΕΕ

Το στρατόπεδο αυτό είναι πιο αντιδραστικό από το Remain. Στην ηγεσία του βρίσκονται ο Μπόρις Τζόνσον (και ένα τμήμα του κόμματος των Τόρηδων) και ο Νάιτζελ Φάρατζ (αρχηγός του ακροδεξιού UKIP), που βρίσκονται σε ντε φάκτο συμμαχία παρά το γεγονός ότι τρέχουν χωριστές καμπάνιες. Υποστηρίζεται από τους δεξιούς Τόρηδες, το UKIP και ένα τμήμα του Εργατικού Κόμματος.

Υποστηρίζει πως η Βρετανία έχει εκχωρήσει την εθνική της ανεξαρτησία στις Βρυξέλλες και ότι το βρετανικό κοινοβούλιο και τα βρετανικά κόμματα δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να εκτελούν τις εντολές που λαμβάνονται στο διευθυντήριο. Προβάλλει ως λύση την «ανάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας» και της «δημοκρατίας» και ειδικά του «ελέγχου των συνόρων της Βρετανίας» για να μην τους στέλνουν οι Βρυξέλλες τόσους πολλούς μετανάστες. Μολονότι και η πλευρά Remain προσπαθεί πολλές φορές να συναγωνιστεί την πλευρά Leave σε ρατσιστική αθλιότητα, η χοντροκομμένη ακροδεξιά της Leave τα καταφέρνει καλύτερα. Ενδεικτικό της «δημοκρατίας» που θέλει να ανακτήσει αυτό το μπλοκ είναι πως ένα από τα βασικά του αιτήματα είναι η κατάργηση της ευρωπαϊκής Χάρτας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Διάφορες αριστερές οργανώσεις και συνδικάτα έχουν στήσει την καμπάνια “Lexit” («Αριστερή Έξοδος»), που υποτίθεται πως αποτελεί «μια εναλλακτική λύση για εκείνους που βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη επιλογή μεταξύ της φιλοεπιχειρηματικής εκστρατείας του Ντέιβιντ Κάμερον να μείνει στην ΕΕ και τις υπάρχουσες εκστρατείες του Leave που κυριαρχούνται από την ξενοφοβική δεξιά». Η καμπάνια συγκροτείται από το SWP (αδελφό κόμμα του ΣΕΚ), το ΚΚ Βρετανίας, το Counterfire, την Ένωση Ινδών Εργατών και τα συνδικάτα RMT, ASLEF και Bakers Food and Allied Workers Union. Τη στηρίζει και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ Ηνωμένου Βασιλείου. Ανεξάρτητα από τις προθέσεις των συμμετεχόντων, βρίσκεται στα όρια της πολιτικής απάτης. Ακριβώς εξαιτίας του περιβάλλοντος στο οποίο λαμβάνει χώρα το δημοψήφισμα και του συσχετισμού δυνάμεων, δεν υπάρχει κανένας χώρος για να εκφραστεί κάποια αριστερή αντίθεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο δημοψήφισμα της 23^ης Ιούνη.

«Μα δεν πρέπει να πάρουμε τα πρωτεία στην αντι-ΕΕ πάλη; Πρέπει να τα αφήσουμε στους δεξιούς;», ρωτάνε με ειλικρινές ενδιαφέρον αρκετοί σύντροφοι. Ναι, πρέπει να πάρουμε τα πρωτεία στην πάλη για τη διάλυση της ΕΕ (όχι βέβαια με σκοπό να ανακτήσει η Βρετανία την «ανεξαρτησία» της, αλλά για να διαλυθεί την Ιερά Συμμαχία). Όπως έπρεπε να είχαμε πάρει τα πρωτεία και στην πάλη ενάντια στην αστική κυβέρνηση του Γιανουκόβιτς στην Ουκρανία. Αλλά οι δυνάμεις μας και στις δύο περιπτώσεις δε μας επέτρεψαν να καθορίσουμε εμείς το πλαίσιο της αντιπαράθεσης, το καθόρισαν άλλοι. Αυτό πρέπει να το αναγνωρίζει κανείς. Διαφορετικά μπορεί να καταλήξει να πηγαίνει μαζί με πέντε αριστερούς φίλους του στο φασιστοκρατούμενο Μαϊντάν, να φωνάζει κάτω ο Γιανουκόβιτς και να φαντασιώνεται πως θα έτσι θα τον ρίξει από τα αριστερά (βεβαίως, κάποιοι από τους συμμετέχοντες στην καμπάνια του λέξιτ καλούσαν την Αριστερά της Ουκρανίας να το κάνει αυτό). Δυστυχώς, το μόνο που καταφέρνει η καμπάνια αυτή είναι να καταλήξει αριστερή ουρά του αντιδραστικού στρατοπέδου που υποστηρίζει το Brexit.

Και  τα δύο στρατόπεδα ηγεμονεύονται από δυνάμεις αστικές και εχθρικές προς το προλεταριάτο και τους καταπιεσμένους. Η διαφωνία τους έγκειται στο ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να υπερασπίσουν τα συμφέροντα του βρετανικού ιμπεριαλισμού απέναντι στους ανταγωνιστές του και σε εσωτερικές τους κόντρες. Αλλά η απλή διαπίστωση πως πρόκειται για μια ενδοαστική σύγκρουση δεν αρκεί για να πάρει κανείς μια θέση. Μπορεί μια νίκη της μιας ή της άλλης καμπάνιας να συμβάλει στο να δημιουργηθεί ένα πιο ευμενές εγχώριο ή διεθνές περιβάλλον στο οποίο να διεξάγει την πάλη του το συνειδητό προλεταριάτο της Βρετανίας και του κόσμου; Ας το εξετάσουμε λίγο. Αφού κανείς στην ελληνική Αριστερά δεν υποστηρίζει τη νίκη του μπλοκ του Remain (και σωστά, καμιά πολιτική στήριξη δε μπορεί να δοθεί στο μπλοκ αυτό), θα περιοριστούμε στο μπλοκ του μπρέξιτ.

Το πλαίσιο της καμπάνιας περί μπρέξιτ και το περιεχόμενο της πάλης ενάντια στους «έξω» στις διάφορες χώρες

Εμπρός πατριώτες να πάρουμε πίσω τη χώρα μας, αποδεικνύοντας πως είμαστε ένας μεγάλος λαός! (που λέει και ο σύντροφος Δελαστίκ)

Έχει μια σημασία να αντιλαμβάνεται κανείς τις διαθέσεις και τις προσδοκίες του κόσμου που κινητοποιείται υπέρ του ενός ή του άλλου στρατοπέδου στις διάφορες πολιτικές μάχες. Αυτοί που φαντάζονται ότι έχουν να κερδίσουν κάτι εκμεταλλευόμενοι τα αντι-ΕΕ αισθήματα του κόσμου στη Βρετανία πρέπει να σκεφτούν σε ποιο πολιτικό πλαίσιο εκφράζονται και από ποιους πολιτικούς φορείς διαμεσολαβούνται αυτά τα αισθήματα στη δεδομένη συγκυρία.

Το σύνθημα για έξοδο από την ΕΕ δεν έπεσε το καλοκαίρι του 2015 από την Αριστερά της Βρετανίας με στόχο να αποδυναμωθεί ο μηχανισμός που επέβαλε λιτότητα στα ταξικά της αδέρφια στην Ελλάδα. Ούτε έπεσε σε ένα περιβάλλον που έχει πάρει πχ την κυβέρνηση ο Κόρμπιν, έχει  προσπαθήσει να πάρει μερικά μικρά φιλολαϊκά μέτρα και του τα έχει κόψει η κομισιόν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το αντι-ΕΕ αίσθημα θα είχε προοδευτικά χαρακτηριστικά και θα μπορούσαμε να το δουλέψουμε, αναγνωρίζοντας βέβαια πως δεν είναι αρκετό στο βαθμό που ψάχνει τον εχθρό στο εξωτερικό και δε βλέπει την εγχώρια αστική τάξη. Το σύνθημα για έξοδο από την ΕΕ έπεσε σε μια διαφορετική συγκυρία, στα πλαίσια μιας ενδοαστικής σύγκρουσης που στον πυρήνα της έχει την αντιμεταναστευτική υστερία και τον εθνικισμό – και επαναλαμβάνουμε, όχι σε μια καταπιεσμένη χώρα, αλλά σε μια ιμπεριαλιστική. Αυτό το αίσθημα δεν είναι κάτι με το οποίο μπορούμε να δουλέψουμε, και πρέπει να το καταπολεμήσουμε.

Αλλά ακόμα και αν το σύνθημα για μπρέξιτ είχε πέσει σε ευνοϊκή συγκυρία, πάλι θα έπρεπε κανείς να είναι εξαιρετικά προσεκτικός, καθώς τα πολιτικά αποτελέσματα που παράγει ένα σύνθημα ενάντια στους «έξω» εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη θέση της κάθε χώρας στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα (φυσικά και από άλλους παράγοντες, όπως η συνειδητή δράση των πολιτικών υποκειμένων, το ιστορικό φορτίο της κάθε χώρας κλπ). Στις ημιαποικίες της Λατινικής Αμερικής, η εθνική ανεξαρτησία είναι σύνθημα με το οποίο παίζει μπάλα η Αριστερά. Μπορεί κανείς να κάνει όποια κριτική θέλει σε αυτή την Αριστερά, τις αδυναμίες της, τα λαϊκά μέτωπα κλπ, αλλά το σύνθημα της εθνικής ανεξαρτησίας έβγαλε Τσάβεζ στη Βενεζουέλα. Κανένας δεξιός δε θα πάει να καίει αμερικάνικες σημαίες στην Αργεντινή, αυτό το κάνουν μόνο οι αριστεροί – και έχει προοδευτικά αποτελέσματα, βγάζει την Κίρχνερ. Αυτό εν πολλοίς συμβαίνει επειδή οι χώρες αυτές είναι καταπιεσμένες από τον ιμπεριαλισμό, και η εναντίωσή τους σε αυτόν είναι δίκαιη και προοδευτική (ξαναλέμε, παρ΄ όλη την κριτική που μπορεί να κάνει κανείς στην Αριστερά της Λατινικής Αμερικής).

Την ιδέα ότι μας καταπιέζουν κάποιοι ξένοι την αντιμετωπίσαμε και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η εθνικιστική αφήγηση τού «Ελλάδα vs Γερμανία» λειτούργησε εξαίρετα στο να κουκουλώσει τις ταξικές διαφορές στο εσωτερικό. Κάποιος που δεν αντιλαμβανόταν αυτό που συνέβαινε γύρω του ως μια επίθεση της αστικής του τάξης συνεπικουρούμενης από τα ταξικά της αδέρφια στο εξωτερικό (ΕΕ), αλλά ως μια επιβολή της Μέρκελ στην Ελλάδα μας, βεβαίως δεν είχε κανένα λόγο να απεργήσει ούτε να παλέψει ενάντια στο αφεντικό του και το ελληνικό αστικό κράτος· πήγαινε την Κυριακή στην πλατεία, τραγουδούσε τον εθνικό ύμνο και μούτζωνε τους πολιτικούς που τους έχει η Μέρκελ στο τσεπάκι της γιατί είναι προδότες και πουλημένοι. Επειδή η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ενδιάμεση θέση στην ιεραρχία της Αυτοκρατορίας, η εναντίωση στους «έξω» έβγαλε μια ριζοσπαστικοποίηση λαϊκομετωπικού τύπου με κοντά ποδάρια που οδήγησε σε ενδυνάμωση κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της ακροδεξιάς και των φασιστών.

Στη Γαλλία όμως, που είναι ψηλά στην ιεραρχία, η ιδέα ότι μας καταπιέζουν κάποιοι απ’ έξω βγάζει Λεπέν. Και η Βρετανία είναι σε παρόμοια θέση με τη Γαλλία.

Οι επιπτώσεις μιας νίκης των δυνάμεων του μπρέξιτ στο εσωτερικό

Τι θα φέρει όμως μια νίκη της καμπάνιας του μπρέξιτ στο εσωτερικό της Βρετανίας; Όποιος έχει στοιχειώδη επαφή με το περιβάλλον, κατανοεί πως μια νίκη της καμπάνιας αυτής θα είναι μια νίκη των δυνάμεων που ηγούνται και ηγεμονεύουν σε αυτήν, μια νίκη της άκρας δεξιάς, που θα μετατοπίσει προς τα δεξιά τον ταξικό συσχετισμό στο εσωτερικό της Βρετανίας. Τα επιχειρήματα των διάφορων τρεϊντγιουνιστών  ότι «η κακιά ΕΕ τούς παίρνει τα εργατικά τους δικαιώματα και άμα λοιπόν ανακτήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία τότε θα ανακτήσουν και τα δικαιώματα αυτά» εκτός από αντιδραστικά είναι και παντελώς εκτός τόπου και χρόνου. Ποιος μπορεί να φανταστεί στα σοβαρά ότι μια νίκη της άκρας δεξιάς θα τους βοηθήσει στην ανάκτηση ή διατήρηση των δικαιωμάτων τους; [2]

Αλλά ας κάνουμε μια προσπάθεια να εκτιμήσουμε τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στο εξωτερικό

Η εναντίωσή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ολόκληρη τη δυτική Αυτοκρατορία είναι αδιάλλακτη.  Ναι, θέλουμε να διαλυθούν οι μηχανισμοί αυτοί. Και θέλουμε να περάσουμε τους ηγέτες τους από τις νέες δίκες της Νυρεμβέργης (ή ενδεχομένως από πιο ροβεσπιερικού τύπου διαδικασίες) για να λογοδοτήσουν για τα εγκλήματά τους. Για τα ταξικά μας αδέρφια που πνίγηκαν στην τάφρο της Ευρώπης-Φρούριο, που κάηκαν στο Κτήριο των Συνδικάτων στην Οδησσό από τα υποστηριζόμενα από το ΝΑΤΟ φασιστικά τάγματα εφόδου, που σφαγιάστηκαν στο Ιράκ, τη Λιβύη, τη Συρία, το Αφγανιστάν, την Υεμένη από τους ιμπεριαλιστές ή τους αντιπροσώπους τους, για το προλεταριάτο των καταπιεσμένων χωρών που δουλεύουν για ένα ευρώ τη μέρα, αλλά και για το προλεταριάτο των χωρών της Ευρώπης που είδε το επίπεδο διαβίωσής του να κατακρημνίζεται για να αιμοδοτηθεί το βαμπίρ του χρηματιστικού κεφαλαίου. Το τσάκισμα του δυτικού ιμπεριαλισμού θα είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής σε όλους τους παραπάνω.

Πέρα από αυτό όμως, η δυτική Αυτοκρατορία, μέρος της οποίας αποτελεί η ΕΕ, είναι και ο βασικός εγγυητής της διαιώνισης του καπιταλιστικού συστήματος σε διεθνή κλίμακα, η τελευταία γραμμή άμυνας ενάντια σε όποιον αμφισβητήσει την καθεστηκυία τάξη. Γιατί αν σε εθνικό επίπεδο ο δρόμος για το σοσιαλισμό δεν ανοίγει χωρίς τη συντριβή του αστικού κράτους, έτσι και σε διεθνές δεν πρόκειται να ανοίξει χωρίς τη συντριβή των αντίστοιχων δομών της Αυτοκρατορίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπεριλαμβανομένης.

Βεβαίως κάθε πλήγμα στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι προοδευτικό, και ας το καταφέρει και η πιο αντιδραστική δύναμη. Όταν οι Ταλιμπάν χτυπάνε έναν αμερικάνικο στόχο στο Αφγανιστάν, αυτό είναι προοδευτικό ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι Ταλιμπάν είναι μια αντιδραστική δύναμη. «Ηθικό είναι ό,τι προετοιμάζει την πλήρη και τελική ανατροπή της ιμπεριαλιστικής κτηνωδίας», έλεγε ένας παλιός δοκιμασμένος επαναστάτης, και αυτό παραμένει απόλυτα σωστό. Μας ενδιαφέρει πάρα πολύ να χτυπιέται και να αδυνατίζει ο ιμπεριαλισμός σε κάθε ευκαιρία, μας ενδιαφέρει πάρα πολύ να μεγαλώνει η διχόνοια ανάμεσα στα μέλη της νατοϊκής συμμαχίας. Ναι, θα ήταν πολύ ευχάριστο να προκύψει ένα τέτοιο πρόβλημα σε μια τόσο σημαντική χώρα όπως η Βρετανία. Θα ήταν ευχής έργο να κάθονται οι στρατηγικοί αναλυτές της Ιεράς Συμμαχίας να ασχολούνται όλη τη μέρα με τη Βρετανία, για να μην προλαβαίνουν να ασχολούνται με τη Συρία, τη Βενεζουέλα, τη Βραζιλία, το Αφγανιστάν, την Υεμένη. Θα ήταν ευχής έργο να πήγαιναν πίσω οι συνειδητές προετοιμασίες πολέμου που κάνει το ΝΑΤΟ σε ανατολική Ευρώπη και Άπω Ανατολή.

Ως εκ τούτου, κατανοούμε ώς ένα βαθμό τούς συντρόφους που καλούν σε ψήφο στο μπρέξιτ. Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε μια τακτική ψήφο στο μπρέξιτ αν θεωρούσαμε πως θα αποτελούσε πλήγμα για τον ιμπεριαλισμό και άρα θα είχε θετικές επιπτώσεις στη μεγάλη εικόνα, χωρίς να αποκρύπτουμε πως θα έφερνε αρνητικά αποτελέσματα στο εσωτερικό της Βρετανίας. Και ένα ενδεχόμενο μπρέξιτ είναι πράγματι εφιάλτης για το σύστημα. Σοβαρά αστικά μέσα και θινκ τανκ λένε σε κάθε τόνο πως θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες.

Μόνο που δεν υπάρχει κανένα Brexit στην ατζέντα

Είναι για αυτόν ακριβώς το λόγο που θεωρούμε πως δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμα και αν κερδίσει η πλευρά του μπρέξιτ στο δημοψήφισμα. Ένας σημαντικός αρθρογράφος των Financial Times (και όχι μόνο αυτός) εξηγεί πως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι δεσμευτικό για τη βρετανική βουλή, αλλά απλώς συμβουλευτικό. Αυτό που παρακολουθούμε είναι μια διαπραγμάτευση μεταξύ μερίδων της βρετανικής άρχουσας τάξης και της Βρετανίας συνολικά με τους εταίρους της. Μια νίκη της καμπάνιας του μπρέξιτ στο δημοψήφισμα δε θα φέρει καμιά έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, δε θα φέρει κανένα σοβαρό πλήγμα στον ιμπεριαλισμό. Αυτό που θα συμβεί κατά πάσα πιθανότητα θα είναι να αποσπάσει η Βρετανία μερικές  παραχωρήσεις παραπάνω εντός ΕΕ (να δίνει λιγότερα χρήματα στην ΕΕ σαν «βοήθεια» για τις χώρες του νότου και να της επιτραπεί να πάρει πιο σκληρά αντιμεταναστευτικά μέτρα).

Υπάρχουν διάφορες χώρες και μερίδες αστικών τάξεων που βλέπουν με θετικό μάτι ένα ενδεχόμενο μπρέξιτ. Η εκτίμησή μας είναι ότι δε θα τους γίνει το χατίρι. Η αμερικάνικη ηγεμονία θα τους εξηγήσει πολύ καθαρά ότι τα επιμέρους συμφέροντα των χωρών τους ή τμημάτων των αστικών τους τάξεων είναι πολύ μικρά μπροστά στο γενικό συμφέρον της συμμαχίας, το οποίο είναι να είναι ενωμένοι και να μην τρώγονται αναμεταξύ τους όσο υπάρχει η ρωσική απειλή στην Ευρώπη αλλά και η κινεζική στην άλλη άκρη του κόσμου. Το ίδιο θα καταστεί, αν δεν έχει καταστεί ήδη, σαφές και στους θιασώτες του μπρέξιτ αν τυχόν κερδίσουν το δημοψήφισμα. Αν τώρα κάποια αστική τάξη ή τμήμα αυτής έχει πρόβλημα με όλα αυτά γιατί της χαλάνε τις μπίζνες της, απλώς θα πάρει τη γραμμή και θα την ακολουθήσει. Όπως κάνει η (ιμπεριαλιστική) Γερμανία με τις κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία (που στρέφονται ενάντια στην οικονομία της) και όπως κάνει η (επίσης ιμπεριαλιστική) Γαλλία, που ήθελε να αναπτύξει σχέσεις με την Κίνα, αλλά τώρα καλεί την ΕΕ να βοηθήσει τις ΗΠΑ στις επιχειρήσεις ελευθερίας πλεύσης (δηλαδή τις πολεμικές προκλήσεις εναντίον της Κίνας) που διεξάγουν στη Νότια Σινική Θάλασσα. Το παγκόσμιο σύστημα έχει την ιεραρχία του, και θα απαιτηθούν κατακλυσμιαίες αλλαγές για να τροποποιηθεί αυτή.

Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στη δεξιά ευρωσκεπτικιστική εφημερίδα Daily Telegraph, ο Ομπάμα ήταν πολύ ξεκάθαρος: δεν επιθυμεί μια έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, και δηλώνει ορθά-κοφτά πως μια τέτοια εξέλιξη θα υποβαθμίσει τη Βρετανία στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν περιορίζει τη βρετανική επιρροή – τη μεγεθύνει. Μια ισχυρή Ευρώπη δεν είναι απειλή για την παγκόσμια ηγετική θέση της Βρετανίας, αλλά ενισχύει την παγκόσμια πρωτοπορία της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βλέπουν πως η ισχυρή φωνή σας στην Ευρώπη διασφαλίζει πως η Ευρώπη παίρνει μια ισχυρή θέση στον κόσμο […]. Έτσι, οι ΗΠΑ και ο κόσμος χρειάζονται να εξακολουθήσει να υπάρχει η μεγεθυμένη επιρροή σας – και εντός της Ευρώπης.» (έμφαση δική μας).

Αλήθεια, μπορεί κανείς να φανταστεί στα σοβαρά τον Φάρατζ και τον Μπόρις Τζόνσον ως υποκείμενα που θα καταφέρουν το πλήγμα ενάντια στον ιμπεριαλισμό; Μπορεί να φανταστεί αυτούς τους τύπους να κάνουν άνω-κάτω το παγκόσμιο σύστημα; Να έρχονται στα αλήθεια σε ρήξη με την πλειοψηφία της βρετανικής αστικής τάξης και την αμερικάνικη ηγεμονία; Αν μπορεί να το φανταστεί, τότε ας επεκτείνει το συλλογισμό του στη λογική του συνέπεια και ας καλέσει σε τακτική ψήφο στην αντι-ευρώ ατζέντα της Λεπέν και στην «αντικαθεστωτική» ατζέντα του Τραμπ, αφού και αυτοί θα αποσταθεροποιήσουν μάλλον το σύστημα. Τι λέτε, σύντροφοι, καλή ιδέα; Ας το ξεκαθαρίσουμε αυτό. Η γαλλική αστική τάξη δεν έχει κανένα πρόβλημα να εκπροσωπείται από τη Λεπέν, όπως δεν έχει η αμερικάνικη να εκπροσωπείται από τον Τραμπ, όπως δεν έχει η βρετανική να εκπροσωπείται από τον Φάρατζ ή τον Τζόνσον, μολονότι μπορεί να προτιμάει σε αυτή τη φάση τη Χίλαρι ή τον Ολλάντ ή τον Κάμερον. Οι ακροδεξιοί δεν αποτελούν κάποια απειλή για την αστική τάξη ούτε για το σύστημα. Δεν αλλάζει η πολιτική των ιμπεριαλιστών από μια κυβερνητική εναλλαγή, όπως μπορεί να γίνεται στις ημιαποικίες και τις περιφερειακές χώρες όπου μια κυβερνητική εναλλαγή ή ένα δημοψήφισμα μπορεί να φέρνει τα πάνω κάτω.

Ή μήπως περιμένουν οι σύντροφοι που υποστηρίζουν το μπρέξιτ ότι η ηγεσία της καμπάνιας θα προδώσει το λαό, επιλέγοντας να μείνει τελικά στην ΕΕ, και ο λαός θα στραφεί σε αυτούς επειδή είναι οι μόνοι συνεπείς; Θυμόμαστε με φρίκη το 2014 διάφορους ανεκδιήγητους να προειδοποιούν τον ουκρανικό λαό ότι οι φασίστες, που μόλις είχαν πάρει ένοπλα την εξουσία, δε θα του λύσουν τα προβλήματά του… Αφού προηγουμένως είχαν υποστηρίξει το μαϊντάν, βεβαίως βεβαίως.

Καμιά στήριξη σε κανένα από τα δύο αστικά στρατόπεδα, πάλη ενάντια στον εθνικισμό και την ακροδεξιά αντίδραση

Οι οργανωμένες δυνάμεις του ταξικού μας στρατοπέδου στη Βρετανία έχουν ένα δύσκολο έργο μπροστά τους. Η πολιτική κατάσταση στη Βρετανία είναι πολύ άσχημη. Είναι πραγματικά σοκαριστικό που τόσος κόσμος της Αριστεράς – και δη στη Βρετανία! – αρνείται να το δει αυτό και παρουσιάζει τους εθνικιστές να διεξάγουν περίπου προοδευτικό αγώνα. Όταν ο άλλος έχει ντοπαριστεί με το μεγαλείο της Βρετανίας και νοσταλγεί την αυτοκρατορία και τα βρετανικά μεγαλεία ενώ θέλει να πετάξει έξω τους Πολωνούς και τους κούληδες, είναι χειροπόδαρα δεμένος με την αστική του τάξη. Αυτός ο άνθρωπος δεν πρόκειται να κερδηθεί από την Αριστερά ούτε να διεξάγει κανέναν προοδευτικό αγώνα. Το καθήκον που μπαίνει είναι όχι να γλείψεις τις αυταπάτες του μπας και του πουλήσεις καμιά εφημερίδα, αλλά να τον απομακρύνεις από το πεδίο για να ανοίξει ο χώρος για το δικό μας ταξικό στρατόπεδο – χωρίς αυτό να σημαίνει πως δίνεις την οποιαδήποτε στήριξη στην ΕΕ.

Με τον ίδιο τρόπο που όταν βγαίνουν οι φασίστες και κάνουν διαδήλωση στα νησιά απαιτώντας να μη γίνει χοτ σποτ δε μπορείς να πας να διαδηλώσεις μαζί τους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θέλεις χοτ σποτ. Δε μπορείς να πας να διαδηλώσεις μαζί τους, μολονότι μπορεί να φαίνεται πως έχεις τον ίδιο στόχο (όχι στα χοτ σποτ). Εσύ θέλεις να μένουν οι μετανάστες σε ανοιχτές δομές και να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματά τους, ενώ οι ακροδεξιοί θέλουν να πάνε από κει που ήρθαν ή να τους πνίγουν στη θάλασσα. Αυτή η λεπτομέρεια δεν επιτρέπει κανένα μέτωπο ούτε καμιά ειρηνική συνύπαρξη με τον ακροδεξιό εσμό. Πρώτα πας και διαλύεις τη συγκέντρωση των φασιστών, και μετά κάνεις τη δική σου με σύνθημα «όχι στα χοτ σποτ, ανοιχτά κέντρα φιλοξενίας».

Αυτό είναι το καθήκον που μπαίνει και στη Βρετανία σήμερα. Πάλη ενάντια στη συγκολλητική ουσία που δένει το προλεταριάτο στην αστική του τάξη, παράγοντας ταυτόχρονα τα πιο αντιδραστικά πολιτικά αποτελέσματα: τον εθνικισμό, την αντιμεταναστευτική υστερία και ενδεχομένως ακόμα και πολιτικές δολοφονίες όπως αυτή της βουλευτίνας. Ανεξαρτησία από την αστική τάξη και τα κόμματά της. Αλλά και να τελειώσουν επιτέλους οι γελοίες αυταπάτες για τις ενωμένες σοσιαλιστικές πολιτείες της Ευρώπης που δήθεν περνούν μέσα από τη διαιώνιση της ύπαρξης του στρατηγείου της ιμπεριαλιστικής αντίδρασης που λέγεται ΕΕ, και πολύ περισσότερο οι αυταπάτες που παρουσιάζουν τα αφιονισμένα εθνίκια ως περίπου αγωνιστικό υποκείμενο, συμβάλλοντας στην άνοδο των πιο αντιδραστικών αντανακλαστικών. Καμιά στήριξη σε κανένα από τα δύο αστικά στρατόπεδα και οργάνωση της άμυνας του ταξικού μας στρατοπέδου ενάντια στο κύμα αντίδρασης που θα ενταθεί το επόμενο διάστημα.

Μερικές αξιοσημείωτες θέσεις άλλων οργανώσεων και κομμάτων

ΚΚΕ: Για μια ακόμα φορά, το κόμμα αυτό λέει άλλα στο εξωτερικό και άλλα στο εσωτερικό. Στο εσωτερικό της Ελλάδας, η γραμμή είναι «ενδοαστική σύγκρουση στην οποία το προλεταριάτο δε διαλέγει πλευρά». Μολονότι φτωχή – ειδικά όταν επεκτείνεται αυθαίρετα σε περιπτώσεις όπως το πραξικόπημα στη Βραζιλία, η πόλεμος στη Συρία κλπ – η θέση αυτή είναι εν πολλοίς σωστή σε ό,τι αφορά το βρετανικό δημοψήφισμα. Ακόμα και ένα σταματημένο ρολόι δείχνει  τη σωστή ώρα δυο φορές τη μέρα. Στο εξωτερικό όμως λέει άλλα. Σε πρόσφατη τοποθέτησή του σε εκδήλωση υπέρ του Lexit στο Μπέλφαστ, ο Ελισσαίος Βαγενάς έκλεισε την ομιλία του λέγοντας:

«[…] θα θέλαμε να χαιρετίσουμε θερμά τους κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες στη Βρετανία και την Ιρλανδία για την πάλη που διεξάγουν στο επικείμενο δημοψήφισμα, καταδεικνύοντας τον αντιδραστικό ταξικό χαρακτήρα της ΕΕ. Εκτιμούμε πως ένα μεγάλο κομμάτι της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων και της νεολαίας υποστηρίζουν την ψήφο για έξοδο από την ΕΕ, σε αντιπαράθεση με το κεφάλαιο και την εξουσία του.»

Ο χοντροκομμένος αυτός οππορτουνισμός μαζί με τη σχετική διγλωσσία είναι ενδεικτικά ενός κόμματος που δε διαθέτει ίχνος διεθνούς οπτικής. Αντί να καθορίζει την πολιτική του με βάση το γενικό συμφέρον του επαναστατικού προλεταριάτου και το σοσιαλισμό, την καθορίζει με βάση υπολογισμούς που έχουν να κάνουν με την εσωτερική του αντιπολίτευση, το εγχώριο εκλογικό του ποσοστό και τις διεθνείς του σχέσεις. Καλά θα κάνουν οι σύντροφοι να αλλάξουν ρότα – αν μπορούν.

ΔΕΑ: Σε ένα άρθρο τους σχετικά με το δημοψήφισμα, η ΔΕΑ επέλεξε κατά περίεργο τρόπο να χρησιμοποιήσει ένα γενικά ασφαλές κριτήριο: την εναντίωση στον Ομπάμα, τον Κέρι, τη Μέρκελ, τον Κάμερον και τον Ολάντ (που στηρίζουν την παραμονή). «Αφού αυτοί θέλουν παραμονή, εμείς είμαστε με το μπρέξιτ». Τι πράγμα και αυτό, μία από τις ελάχιστες φορές που κάνουν αυτή την επιλογή οδηγούνται σε λάθος θέση. Εμείς πάντως τους προτρέπουμε να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν το κριτήριο αυτό, ακόμα και αναδρομικά στις περιπτώσεις της Λιβύης, της Συρίας  και της Ουκρανίας, που έκαναν ακριβώς το αντίθετο απηχώντας τις απόψεις του Ομπάμα και του Κέρι. Επανήλθαν πρόσφατα στο θέμα για να στηρίξουν με πιο ξεκάθαρο τρόπο την πολιτική κουτοπονηριά του Lexit – μολονότι αναγνωρίζουν πως η καμπάνια υπέρ της εξόδου κυριαρχείται από την ακροδεξιά. Τι να πει κανείς. Εδώ στην Ουκρανία είχαν υποστηρίξει το Μαϊντάν, με την αδελφή τους οργάνωση στις ΗΠΑ να καλεί την ουκρανική Αριστερά να πάει να χτίσει «αριστερό τομέα» στο κίνημα (να καλεί δηλαδή σε ενιαίο μέτωπο με τους ναζί ενάντια στον Γιανουκόβιτς).

SWP (αδελφό κόμμα του ΣΕΚ στη Βρετανία): Μία από τις οργανώσεις που στηρίζουν την πολιτική κουτοπονηριά του Lexit, μας έχει συνηθίσει στο να παίρνει απίθανες θέσεις με απίθανη επιχειρηματολογία. Ένας πυλώνας της επιχειρηματολογίας τους αξίζει μια αναφορά. Οι σύντροφοι αυτοί υποστηρίζουν πως μια νίκη της πλευράς του μπρέξιτ (δηλαδή της άκρας δεξιάς) μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την πρωθυπουργία στον Κόρμπιν. Είναι δύσκολο να πάρει κανείς στα σοβαρά το επιχείρημα αυτό, και ακόμα δυσκολότερο να επιχειρήσει να απαντήσει. Όχι, παιδιά. Μια νίκη της δεξιάς ενισχύει τη δεξιά, τι να κάνουμε τώρα.

ΑΝΤΑΡΣΥΑ Ηνωμένου Βασιλείου: Οι σύντροφοι αυτοί κάνουν μια γενικά σωστή κριτική στην ΕΕ, κατά τα άλλα όμως η διακήρυξή τους είναι δυστυχώς απογοητευτική. Σε 1,500 λέξεις δε βρίσκουν να πουν ούτε μία λέξη για την ακροδεξιά που ηγείται και ηγεμονεύει οργανωτικά και πολιτικά στο στρατόπεδο του μπρέξιτ! Λύνουν το πρόβλημα με κούφιες φράσεις: «Ο αντι-ΕΕ αγώνας και ο αντικαπιταλιστικός αγώνας είναι διασυνδεδεμένοι». Απορεί κανείς αν έχουν δοκιμάσει να το πουν αυτό σε κάποιον υποστηρικτή του μπρέξιτ.

Δε θέλουμε να είμαστε αφοριστικοί μαζί τους, γιατί καταλαβαίνουμε πως οι σύντροφοι έχουν πράγματι δύσκολο έργο. Είναι μετανάστες εκεί, και η οργάνωσή τους στην Ελλάδα έχει στην προμετωπίδα της δράσης της τον αντι-ΕΕ αγώνα. Πολύ συντροφικά, τους καλούμε να αναλογιστούν ότι στην Ελλάδα τις σημαίες της ΕΕ τις καίει το δικό μας ταξικό στρατόπεδο, ενώ στη Βρετανία δε συμβαίνει το ίδιο· εκεί τις σημαίες της ΕΕ τις καίνε οι ακροδεξιοί. Δεν έχει το ίδιο περιεχόμενο ο αντι-ΕΕ αγώνας στην Ελλάδα και στη Βρετανία, ειδικά στη συγκεκριμένη καμπή της ταξικής πάλης, και αυτό πρέπει να τους προβληματίσει. Δε γίνεται να παίρνουν τη γραμμή που έχουν στην Ελλάδα και να την εφαρμόζουν παντού έτσι απλά.

Ανεξάρτητα από τις (καλύτερες, το δίχως άλλο) προθέσεις τους, καταλήγουν δυστυχώς να στηρίζουν και αυτοί το Lexit. Που θα τους γυρίσει μπούμερανγκ και προσωπικά, γιατί οι αγαπητοί μας σύντροφοι είναι όχι μόνο αριστεροί, αλλά και μετανάστες εκεί.

Σημειώσεις

[1] Το ποιος οργανώνει και εκτελεί τέτοιου τύπου χτυπήματα και για ποιο σκοπό είναι κάτι που μπορούμε να το συζητήσουμε, και γενικά είναι σκόπιμο να μην αποκλείει κανείς κανένα ενδεχόμενο. Συνωμοσίες υπάρχουν παντού τριγύρω μας, και ολόκληροι τομείς του βαθέως κράτους βγάζουν το ψωμάκι τους από τη δουλειά αυτή. Αλλά αυτό δε σημαίνει πως κάθε τέτοιο χτύπημα είναι αναγκαστικά οργανωμένο από τις μυστικές υπηρεσίες. Επιπλέον, δεν υπάρχει μόνο το βαθύ κράτος – στα χρηματιστήρια αυτή την περίοδο διακυβεύονται τεράστια ποσά σε τζογαρίσματα που εξαρτώνται από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, συνεπώς πολλοί άνθρωποι με αρκετά χρήματα ώστε να μπορούν να εξασφαλίσουν τις κατάλληλες διασυνδέσεις έχουν πολύ άμεσα συμφέροντα να το επηρεάσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το πώς αξιοποιούνται τέτοια χτυπήματα, αφού έχουν γίνει, από το ένα ή το άλλο πολιτικό υποκείμενο είναι μια διαφορετική συζήτηση, και καλό είναι να διαχωρίσουμε επιτέλους τις δύο συζητήσεις. Το να απαντήσεις στο ερώτημα cui bono? (ποιος ωφελείται;) δεν αρκεί για να βρεις τον υπεύθυνο. Αν αρκούσε, τότε θα ξέραμε όλοι πως υπεύθυνοι για τις βροχές είναι οι αγρότες και για τους σεισμούς οι οικοδόμοι.

[2] Και υπάρχουν αριστεροί που παπαγαλίζουν ακριβώς την ίδια συλλογιστική!! Ε βέβαια, για μια Αριστερά που έχει πάψει να θεωρεί τον εαυτό της υποκείμενο και έχει υποβαθμίσει το ρόλο της σε αυτό του αλληλέγγυου των διάφορων καταπιεσμένων, κάτι τέτοιο είναι λογικό. Ο πελάτης και ο καταπιεσμένος έχουν πάντα δίκιο, άρα ας μας υπαγορεύσουν και την πολιτική μας γραμμή. Ας μας πει ο τρεϊντγιουνιστής που δουλεύει στο εργοστάσιο όπλων αν θα μειώσουμε τις εξοπλιστικές δαπάνες, ας μας πει ο πρόσφυγας από τη Συρία ποια πλευρά πρέπει να υποστηρίξουμε εκεί πέρα, ας μας πει ο lgbtq αν πρέπει να πάμε στο πράιντ της Αθήνας μαζί με την αμερικάνικη πρεσβεία. Τι λέτε, αλληλέγγυοι και υπηρέτες του αγνού κοινωνικού υποκειμένου; Γιατί δε βάζετε έναν εργάτη που ψηφίζει χρυσή αυγή να σας γράψει το πολιτικό σας πρόγραμμα, πληττόμενος δεν είναι κι αυτός; Κάντε το. Και μετά πετάξτε στα σκουπίδια την ταξική πάλη 150 χρόνων γυρνώντας πίσω στη μήτρα της Α’ Διεθνούς και στη λατρεία του αγνού κοινωνικού υποκειμένου που πρέπει να ενωθεί στην πάλη του για το σοσιαλισμό.

Για να τελειώνουμε: πολλές φορές, οι καταπιεσμένοι βλέπουν τα πράγματα διαμεσολαβημένα μέσα από τη δική τους καταπίεση, και έτσι κάνουν κακές επιλογές προσπαθώντας να λύσουν αυτήν την καταπίεση. Ένας Σύρος πρόσφυγας μπορεί να θεωρεί πως η λύση στο πρόβλημά του είναι να απελαθούν οι Αφγανοί πρόσφυγες. Ένας Πακιστανός πρόσφυγας μπορεί να θεωρεί τη Μέρκελ εξαίρετη ανθρωπίστρια και να μη θέλει καθόλου να ακούει πως η ΕΕ είναι κακό πράγμα. Ένας Έλληνας ομοφυλόφιλος μπορεί να βλέπει με φρίκη τη «σκοταδιστική» Χαμάς και με συμπάθεια το «δημοκρατικό» σιωνιστικό κράτος, που κάνει άλλωστε και γκέι πράιντ. Ένας καταπιεσμένος εργάτης στη Βρετανία μπορεί να δέρνει τη γυναίκα του και να απαιτεί βρετανικές δουλειές για τους Βρετανούς εργάτες και να πάνε οι Πολωνοί και οι «κούληδες» πίσω από κει που ήρθαν, γιατί του ρίχνουν το μεροκάματο. Ένας αγρότης που τον καταπιέζει ο καπιταλισμός μπορεί να θεωρεί πως η λύση στο πρόβλημά του είναι να πεταχτούν οι μισοί αγρότες έξω από το μητρώο αγροτών για να μοιράζονται λιγότεροι τις πετσοκομμένες επιδοτήσεις, την ίδια στιγμή που πληρώνει 1 ευρώ την ημέρα τούς Μπαγκλαντεσιανούς εργάτες γης που έχει να δουλεύουν στο χωράφι του.

Την επανάσταση δεν την κάνουν οι καταπιεσμένοι, αλλά αυτοί που είναι ενάντια στην καταπίεση. Η ταξική πάλη περιλαμβάνει την πάλη ενάντια σε κάθε καταπίεση και κυρίως ενάντια στους οργανωμένους μηχανισμούς που την ασκούν και την αναπαράγουν. Το ότι είμαστε ενάντια στην καταπίεση που υφίστανται όλοι ανεξαιρέτως οι προαναφερθέντες δε σημαίνει ότι τους βάλουμε να μας γράψουν και το πολιτικό μας πρόγραμμα, ούτε ότι θα ανεχτούμε τις συμμαχίες και τις πολιτικές επιλογές που κάνουν αυτοί για να λύσουν το πρόβλημά τους.