Περί δημοψηφίσματος και άλλων δαιμονίων

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές «αγορές» και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κινούνται στους ρυθμούς της όξυνσης της κρίσης που πυροδοτήθηκαν από την προαναγγελία δημοψηφίσματος του Παπανδρέου, ενώ  το Πασοκ μετρά προς το παρόν 152 βουλευτές.
Ο ΓΑΠ γνώριζε σαφώς εξαρχής πως η πρόταση του θα προκαλούσε εκ νέου πολιτική κρίση σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και πως είναι μάλλον αδύνατο να διεξαχθεί σε 2,5 μήνες (πολύ-πολύ μακριά) ή και νωρίτερα το παραμικρό δημοψήφισμα γύρω από τη νέα δανειακή σύμβαση, δηλαδή την παραμονή στην Ευρωζώνη (και την ΕΕ).

Η αλήθεια είναι πως η κίνηση Παπανδρέου αποτελεί με τη σειρά της σύμπτωμα της πολιτικής κρίσης που κλιμακώνεται πλέον σε κρίση του καθεστώτος, κάτι που έγινε ορατό και από τις αντιδράσεις την 28^η. Οι οποίες δεν είχαν φυσικά την ομοιομορφία και το πολιτικό πρόσημο που της αποδίδει η αριστερά (και η αναρχία), αλλά αντίθετα συμμετείχαν σε αυτές εκτός άλλων και αγανακτισμένοι πατριώτες, φασίστες και μικροαστοί που μέχρι πρότινος ανήκαν στο μπλοκ εξουσίας που τώρα κυριολεκτικά καταρρέει.

Σε νέα φάση πολιτικής κρίσης

Ας δούμε κάποια πράματα με τη σειρά. Η κυβέρνηση ουσιαστικά από τον Ιούνιο έχει μπει σε τροχιά κατάρρευσης επειδή ακριβώς στερείται κάθε νομιμοποίησης. Όχι μόνο με τη στενή συνταγματική έννοια (καθώς έχει παραβιάσει πολλάκις την αστική νομιμότητα, αφού αποτελεί μεταβαση προς ένα κράτος έκτακτης ανάγκης) αλλά με την ευρύτερη κοινωνική. Ε, λοιπόν αυτή τη στιγμή λαμβάνει χώρα αυτή η κατάρρευση.
Για την εργατική τάξη, τους μικροαστούς που τμήμα τους αποτέλεσε κομμάτι του  μπλοκ εξουσίας της «ανάπτυξης», αλλά και για την άρχουσα τάξη, η κυβέρνηση αυτή είναι κατώτερη των προσδοκιών της. Από αυτή την άποψη η κίνηση Παπανδρεόυ αποτελεί όχι μια απόπειρα  νομιμοποίησης, εφόσον είναι μάλλον απίθανο να γίνει το παραμικρό δημοψήφισμα (κι ειδικά το Γενάρη), αλλά μάλλον μια φυγή του ΓΑΠ προς τα μπροστά και πρελούδιο ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων που θα επιφέρει η πτώση της κυβέρνησης.
Ταυτόχρονα η «διάσωση της χώρας» κρίνεται εν αμφιβόλω και οι δανειστές προφανώς θα απαιτήσουν καταρχήν από την όποια κυβέρνηση να σεβαστεί τη συμφωνία, αλλά καθόλου δεν αποκλείεται αν τα πράγματα οδηγηθούν σε αδιέξοδο, (συνέπεια και της δομικής κρίσης της ΕΕ)  να αφήσουν τον ελληνικό καπιταλισμό στη μοίρα του. Η θέση αυτή θα αποτυπωθεί εξάλλου στις επίσημες δηλώσεις.
Αυτή η εξέλιξη απηχεί όμως πια και τα συμφέροντα μιας μερίδας του ελληνικού κεφαλαίου που έχει αποθηκεύσει πλούτο σε ξένες τράπεζες περιμένοντας την κατάρρευση και το πλιάτσικο που θα επακολουθήσει. Αυτά για όσους θεωρούν πως η επιστροφή στη δραχμή αποτελεί αποκλειστικά μια λαϊκή νίκη στον «παρατεταμένο πόλεμο», αγνοώντας πως η «εθνική» καπιταλιστική επανεκκίνηση ενάντια στην «ξένη κατοχή της εποπτείας» αποτελεί ένα εναλλακτικό αστικό σενάριο, προφανώς με τουλάχιστον εφάμιλλη καταστολή και ελληνική εποπτεία. Αντίστοιχα όσοι νομίζουν ακόμα πως η ΕΕ μεταρρυθμίζεται ή ακόμα χειρότερα πως υπάρχει σοσιαλισμός με ευρώ είναι τουλάχιστον εκτός τόπου και χρόνου.
Από την άλλη μεριά το κυρίαρχο ρεύμα στην αστική τάξη και ειδικότερα το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, αλλά και η ευρωζώνη θα παίξει το χαρτί μιας κυβέρνησης έκτακτης ανάγκης (Κεα) που θα σεβαστεί τη συμφωνία, θα συνεχίσει την πολιτική κοινωνικής αντεπανάστασης και θα κυβερνήσει με υπερεξουσίες καταργώντας και τα αντίστοιχα άρθρα του συντάγματος.
Η Βάσω Παπανδρέου αντιγράφοντας το πορτογαλικό μοντέλο προτείνει Κεα που θα εγκρίνει το κούρεμα και μετά εκλογές.
Το πιο σκληρό κομμάτι των αστών προτείνει φυσικά Κεα χωρίς εκλογές μέσω βουλής μιας και αντιλαμβάνεται πως ιδεολογικά ούτε το παραμύθι της «διάσωσης της πατρίδας από χρεοκοπία», ούτε η επίκληση μιας μακρινής ανάπτυξης μπορεί να συσπειρώσει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Το μόνο λοιπόν που απομένει είναι η ανασύνταξη του μπλοκ εξουσίας στη βάση της αυταρχικής διακυβέρνησης και οι αντίστοιχες μετατοπίσεις στο ιδεολογικό πεδίο με πρότυπο τον υπεύθυνο πολίτη που συνεργάζεται με τις αρχές.

Η αριστερά από την άλλη απαιτεί εκλογές κι εδώ που τα λέμε στο βαθμό που άμεσα δε διαφαίνει η επαναστατική ανατροπή του καθεστώτος, οι εκλογές με αυξημένα τα ποσοστά της αριστεράς δε θα αποτελέσουν σε καμιά περίπτωση δικλείδα ασφαλείας και εκτονωτική κίνηση, αλλά αντίθετα θα βαθύνουν την πολιτική κρίση.
Η αλήθεια είναι πως σε τέτοιες συνθήκες η προσφυγή στις κάλπες -εκλογές αλλά και δημοψήφισμα- αποτελεί παρακινδυνευμένη επιλογή για την αστική τάξη -εθνική και διεθνή-, αλλά από την άλλη μια κυβέρνηση που θα προκύψει από συμβιβασμούς ανάμεσα σε ΝΔ-Πασόκ-Λάος και λοιπά δεκανίκια όχι μόνο θα μεγαλώσει το κενό νομιμοποίησης αλλά μπορεί να αποδειχτεί και ιδιαίτερα εύθραυστη.

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν η πολιτική κρίση οδηγείται με γρήγορους ρυθμούς σε κορύφωση, ενώ αναδεικνύεται το μέγεθος αυτών που διακυβεύονται για την αστική τάξη και ευρύτερα τη διεθνή του χρήματος. Ουσιαστικά η όποια απόπειρα σταθεροποίησης από αστική σκοπιά δε φαίνεται να περνά αναγκαστικά από το κοινοβούλιο ή τις κάλπες, αλλά να επιβληθεί  ως άμεση λύση από την εθνική αστική τάξη συνεπικουρούμενη φυσικά από το ιππικό της τρόικας
Ας μην υπάρχει η παραμικρή αυταπάτη πως θα σεβαστούν τα όποια απομεινάρια της αστικής δημοκρατίας ή πως το ευρωπαϊκό κεκτημένο (sic) δεν προβλέπει αυταρχικές λύσεις.

Δίχως φόβο αλλά με τόλμη

 Ενώ λοιπόν όλα δείχνουν πως τις επόμενες ώρες και μέρες θα επιχειρηθεί η ανασύνταξη των δυνάμεων του αστικού καθεστώτος, τι άραγε θα πράξουμε όσοι μπορούμε να φανταστούμε πως υπάρχει ζωή μετά το ευρώ και τον καπιταλισμό;
Αρχικά ας αντιληφθούμε το μέγεθος της αντιπαράθεσης, κατανοώντας πως μόνο ο πολιτικός ανατρεπτικός αγώνας αντιστοιχεί στην περίοδο αυτή. Αντίστοιχα ο αγώνας αυτός απαιτεί ένα συνειδητό εναλλακτικό σχέδιο που θα αποτελέσει την δική μας επόμενη μέρα. Κανένα τέτοιο σχέδιο όμως δε θα προκύψει όσο συντηρείται ο μύθος της εθνικής κατοχής ή ο πιο προσφιλής μύθος των αυθεντικά εξεγερμένων πολιτών που ανεξάρτητα από ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές εξεγείρονται ενάντια στους βολεμένους πολιτικούς, μιας και οι δύο αυτές εκδοχές επαναφέρουν το φάντασμα της εθνικής ενότητας και αποιδεολογικοποιούν την αντιπαράθεση στο όνομα της αδιαμεσολάβητης οργής.
Ας ξεκαθαρίσουμε πως όπως σωστά καμία αλλαγή δε θα προκύψει από τις κάλπες, έτσι αντίστοιχα καμία ριζοσπαστική ανατροπή δε συμβαίνει επειδή ο κόσμος -έτσι αφηρημένα- κατεβαίνει στους δρόμους. Σε αυτό το πλαίσιο ας σκεφτούμε τι νόημα έχουν σήμερα οι καθαρές θέσεις παντός καιρού αν δε μετουσιώνονται σε τακτική και επαναστατική στρατηγική.
Από αυτή την άποψη όσο κι αν είμαστε οπαδοί της άποψης που υποστηρίζει πως η επαναστατική αλλαγή προϋποθέτει την τομή της εξέγερσης και την καταστροφή του αστικού κράτους, δε θεωρούμε πως αν τελικά προκηρυχθούν εκλογές η ψήφος στην αριστερά ισοδυναμεί με συμβιβασμό κι εκτόνωση, αλλά πως αντίθετα μπορεί να ευνοεί ένα τολμηρό ανατρεπτικό σχέδιο. Ένα σχέδιο που θα ενσωματώσει την εμπειρία των πρόσφατων ταξικών συγκρούσεων, θα εντάξει την κινηματική αντιβία σε  μια επαναστατική στρατηγική.
Αντίστοιχα αν τελικά συμβεί το απίθανο και πραγματοποιηθεί το όποιο δημοψήφισμα, η αποχή θα έχει νόημα μόνο στο βαθμό που η μη συμμετοχή λειτουργεί ως  πραγματική κι όχι συμβολική απονομιμοποίηση του καθεστώτος και των διαδικασιών του, άρα στο βαθμό που υπάρχει και νομιμοποιείται ένα εναλλακτικό σχέδιο πέρα από τα ψευτοδιλήμματα. Αλλιώς η αποχή, όπως  και στις εκλογές παραμένει απλώς μια διαμαρτυρία ηθικού τύπου.
Ταυτόχρονα η αριστερά δεν μπορεί να επιζητά τη χαμένη καπιταλιστική ασφάλεια, δεν μπορεί να ανησυχεί για τη σταθερότητα των τραπεζών, αλλά να έχει την τόλμη να δηλώσει εξαρχής πως στις άγριες μέρες που ζούμε, όσοι μιλούν για ηρεμία και ταξική ειρήνη προϋποθέτουν τη συντριβή των προλετάριων και ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων, πως  δεν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις που να τους χωράνε όλους δούλους κι αφέντες
Παράλληλα με τον πολιτικό αγώνα, κινήσεις στο κοινωνικό επίπεδο, όπως η οργάνωση και η περιφρούρηση συσσιτίων, οι καταλήψεις σπιτιών για τη στέγαση των απόκληρων, θα μας προσφέρουν την οργανωτική τεχνογνωσία για την οικοδόμηση εναλλακτικών δομών και  θα αποτελέσουν λειτουργικές λύσεις που θα συσπειρώσουν ένα ευρύτερο δυναμικό.
Ας μη βαυκαλιζόμαστε πως η καθεστωτική κρίση σημαίνει κι αυτόματα πως ο αντίπαλος μας έχει ήδη ηττηθεί, αλλά αντίθετα εκμεταλλευόμενος την αμηχανία του δικού μας στρατοπέδου προετοιμάζει την επιθετική ανασύνταξη των δυνάμεών του.  Όπως έχουμε ξαναπεί, αν κι εφόσον ο καπιταλισμός βρει ένα νέο σημείο ισορροπίας αυτό θα σημάνει πως θα χει περάσει πάνω από τα πολιτικά και εργασιακά δικαιώματα, εγκαθιστώντας νέες εκμεταλλευτικές σχέσεις και νέα βαρβαρότητα.
Αντί να αναπολούμε το ένδοξο επαναστατικό παρελθόν, ας στρέψουμε το βλέμμα στο μέλλον ενός κόσμου που θα γεννηθεί από τη σύγκρουση στο παρόν και που οι συνειδητές δυνάμεις με τόλμη θα πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή αυτού του αγώνα.

Άκης Τζάρας